پری علوی - گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
هومن ثبوتی - گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
فاطمه داورنیا - گروه معماری، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران
فائزه قلیزاده - گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران
اکرم اسفندیاری - گروه معماری و شهرسازی، دانشگاه فنی و حرفه ای، تهران، ایران

در دهه های اخیر، مسئله بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری به عنوان اصلی ترین دغدغه برنامه ریزان و مدیران شهری مورد توجه محافل علمی و دانشگاهی قرار گرفته است. ازاین رو در پژوهش حاضر سعی گردیده است که ضمن شناسایی معیارهای موثر در مداخله بافت های ناکارآمد و راهکارهایی برای ارتقای کیفیت محیطی محله بیسیم شهر زنجان به عنوان مورد مطالعاتی بر پایه ترجیحات ساکنین ارائه گردد. این پژوهش که باهدف ارتقای کیفیت محیطی در بافت های ناکارآمد تهیه شده است، ازنظر ماهیت کاربردی و ازنظر روش انجام تحقیق ترکیبی است. در بخش اول پژوهش (کیفی)؛ داده های پژوهش بامطالعه مبانی نظری و ادبیات پژوهش، معیارها و شاخص های موثر بر ارتقای کیفیت محیطی در بافت های ناکارآمد شناسایی شدند. در بخش دوم پژوهش (کمی)؛ ۳۷۶ پرسشنامه میان ساکنین محله بیسیم توزیع و پس از تکمیل در نرم افزار SPSS و با استفاده از آزمون T تک نمونه ای و مدل تحلیل عاملی تاییدی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان می دهد محله بیسیم در وضعیت نامناسبی از کیفیت محیطی قرار دارد که بهبود آن مستلزم توجه هم زمان به همه عوامل دخیل در کیفیت محیط بوده و نیازمند یک برنامه ریزی جامع و رسیدگی اساسی است. در رابطه با اولویت بندی معیارها نیز، معیار «اقتصادی» با میزان بار عاملی ۶۲۱/۰ در رتبه نخست اولویت و معیارهای «عملکردی» و «مدیریتی» با میزان بار عاملی ۵۹۲/۰ در رتبه بعدی قرار دارند. در خصوص زیرمعیارها نیز مولفه های «اشتغال ساکنین و درآمد خانوار» و «دسترسی و ارتباط فضایی» و «سازمان فضایی و نفوذپذیری» به ترتیب در رده های نخست تا سوم ترجیحات ساکنین به منظور ارتقای کیفیت محله بیسیم قرارگرفته اند.

بافت ناکارآمد, بافت فرسوده, کیفیت محیط, کاهش کارآیی, محله بیسیم زنجان