مهدی رحمتی لارهنگ - دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی
محمد مهدی نژادنوری - عضو هیئت علمی دانشگاه عالی دفاع ملی
مرتضی طالبی - دانش آموخته مقطع دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی
حسین اسکندری - دانشجوی مقطع دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی

امروزه زیرساخت ها بسترهای مهم حیات، رشد و پویایی جوامع به شمار می روند. پایداری اقتصادی، کیفیت زندگی جامعه و ثبات امنیت ملی، به میزان قابل توجهی به در دسترس­بودن، تداوم و پایداری عملکرد زیرساخت های حیاتی کشور وابسته است. با توجه به اتکا روزافزون این زیرساخت ها به فضای سایبر و هوشمند شدن تهدیدات سایبری، رویکرد دفاع از آن ها نیز باید رویکردی هوشمندانه باشد؛ ازاین رو این مقاله با هدف دستیابی به الگوی دفاع هوشمند سایبری از زیرساخت های حیاتی جمهوری اسلامی ایران تهیه شده است. در پژوهش حاضر، ادبیات و مبانی نظری، شامل مفاهیم، طبقه بندی و انواع زیرساخت های حیاتی، اتکا زیرساخت ها به فضای سایبر، آگاهی وضعیتی سایبری، دفاع هوشمند، تهدیدات و آسیب پذیری های زیرساخت­های حیاتی، دفاع سایبری و چالش های فناوری های نوظهور در زیرساخت های حیاتی مطالعه و بررسی گردید. سپس با تدقیق و تحلیل اسناد بالادستی و انجام مطالعه تطبیقی مدل ها، الگوها، چارچوب ها، طرح ها و روش های دفاع سایبری ملی و بین المللی، ابعاد، مولفه ها و شاخص ها احصاء و مدل مفهومی پژوهش ترسیم گردید. جهت ارزیابی مدل مفهومی احصاء شده، پرسشنامه ای بر اساس طیف لیکرت پنج گزینه ای تنظیم و طی پنل خبرگی، ضمن اصلاح پرسشنامه، روایی و پایایی پرسشنامه تایید شد. سپس پرسشنامه نهایی در اختیار ۸۰ نفر از متخصصین و فعالان حوزه مورد مطالعه قرار گرفت و نظر تخصصی ۷۲ نفر اخذ گردید. برای تجزیه وتحلیل داده های پژوهش و تایید عاملی مدل مفهومی پژوهش از نرم افزار اسمارت پی. ال. اس به روش حداقل مربعات جزئی بهره گیری گردید. بر اساس محاسبات انجام شده توسط این ابزار، برازش کلی مدل معادل ۰.۴۳۹ حاصل شد که نشان دهنده برازش قوی مدل است. درنهایت مطابق ابعاد، مولفه ها و شاخص های تاییدشده توسط ابزار تحلیل، مدل مفهومی پژوهش اصلاح و نهایی گردید.

دفاع سایبری, زیرساخت های حیاتی, دفاع هوشمند, دفاع هوشمند سایبری