هانی رحیم اف - دانشگاه عالی دفاع ملی
محمدرضا موحدی صفت - دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی

امروزه حملات و تهدیدات سایبری نسبت به گذشته با تاثیر و پیچیدگی بیشتری به انجام می رسند. بر این اساس راهکارهای دفاع سایبری نیز متنوع تر شده و علاوه بر رویکرد پدافندی، به سمت حذف تهدید رفته است. ازآنجاکه ایجاد هرگونه نظام کارآمد دفاع سایبری مستلزم طراحی الگوی مفهومی آن بوده و تنوع روش های دفاعی و تفاوت اجرایشان چشم گیر است؛ پژوهشگران را بر آن داشته تا با ارائه الگوی مفهومی دفاع سایبری، راهکارهای موجود در دنیا را با نگاه کلان به فضای سایبر و در تعامل با یکدیگر بررسی نموده و دسته بندی نوین و جامعی را در این خصوص ارائه نمایند.تحقیق حاضر به صورت توصیفی و از نوع توسعه ای- کاربردی است. پژوهشگران با استفاده از روش کتابخانه ای، مبانی نظری را بررسی نموده و با به­کارگیری روش عقلایی و انجام مصاحبه عمیق با خبرگان به الگوی مفهومی دفاع سایبری دست یافته اند. در تحقیق حاضر، روش های دفاعی پیش­کنشانه، پیشگیرانه، پیش­دستانه، پیش­بینانه، فعال، واکنشی، به­کارگیری سامانه و تجهیزات امنیتی و فریب، نصب وصله های امنیتی، هشداردهی و آگاه سازی امنیتی، ایمن­سازی اطلاعات و ارتباطات، وضع سیاست امنیتی، قطع ارتباطات مشکوک، جلوگیری از تداوم و گسترش حمله، جرم­یابی و برطرف نمودن آسیب پذیری ها، در دو بخش دفاع سایبری عامل و غیرعامل بررسی شده و با شاخص­گذاری حمله، به پیش، حین و پس از حمله سایبری تقسیم بندی شده اند.

دفاع سایبری, الگوی مفهومی, دفاع عامل سایبری, دفاع غیرعامل سایبری