رضا تقی پور - مدرس دانشگاه عالی دفاع ملی
مهراب رامک - دانش آموخته دکتری دانشگاه عالی دفاع ملی

شبکه ملی اطلاعات جمهوری اسلامی ایران، قلمرو حاکمیتی کشور در فضای سایبر محسوب می گردد و نه تنها قابل مقایسه با سایر قلمروهای حاکمیتی کشور در عرصه های زمینی، هوایی، دریایی و فضایی است، بلکه به واسطه وابستگی زیرساخت های حیاتی کشور به این فضا، بی مرزی و تنوع، تعدد و پیچیدگی فناوری ها، از اهمیت بالاتری برخوردار است و به کارگیری الگوی راهبردی مناسبی برای تحلیل امنیت آن، ضروری خواهد بود که پژوهش حاضر به این مهم پرداخته و با جمع آوری، مطالعه و تحلیل مستندات مرتبط، عوامل قابل توجه (ابعاد، مولفه ها و شاخص ها) را احصاء و مدل مفهومی ترسیم نموده است. به منظور خبره­سنجی مدل مفهومی، پرسشنامه ای بر اساس طیف لیکرت تنظیم و در اختیار ۳۰ نفر از صاحب نظران قرار گرفت (کاغذی و الکترونیکی) و درنهایت نیز ۲۶ پرسشنامه جمع آوری شد. به منظور استنباط دقیق تر نتایج آماری، از مدل سازی معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی (PLS) در نرم افزار SmartPLS برای تجزیه وتحلیل داده های پژوهش استفاده شد و نتایج نشان داد که تحلیل امنیت باید در چهار مرحله (مرتبط با یکدیگر و بازخوردی)، مشاهده و پیشگیری، کشف و جهت دهی، تصمیم گیری برای پاسخ و درنهایت اقدام (واکنش) و پیش بینی (تحلیل)، تحت مدیریت متمرکز «مرکز هماهنگی، کنترل، نظارت و ارزیابی» انجام شود (بر اساس تلفیق مدل وینسنت لندرز و معماری امنیتی سازگار گارتنر) و کلیه نتایج و بازخوردهای الگو نیز باید مورد تجزیه وتحلیل و ارزیابی مداوم قرار گیرد؛ برای تحقق این مهم، لازم است که دو مرکز «تحلیل امنیت شبکه ملی اطلاعات ج.ا.ایران (تحلیل و پیش بینی نیازمندی ها)» و «­هماهنگی،کنترل، نظارت و ارزیابی (بازخورد­گیری، تجزیه وتحلیل، ارزیابی نتایج، اصلاح فرایندها و ابلاغ دستورهای کنترلی)» در نظر گرفته شود (نوآوری های پژوهش) تا پیش بینی های لازم برای اصلاح فرایندها، ارتقاء امنیت و دستورهای کنترلی لازم انجام گردد.

الگوی راهبردی, تحلیل امنیت, شبکه ملی اطلاعات جمهوری اسلامی ایران