محدثه معینی فر - استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده علوم و تحقیقات اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین. ایران
دل آرام وحید زاده - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی مجتمع علوم انسانی ولیعصر(عج)، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران جنوب، تهران. ایران

حقوق مصرف­کننده از مباحثی است که پس از انقلاب صنعتی و افزایش توان بشر در تولید کالا و ارائه خدمات و توجه به حقوق بشر مطرح شده و با به روز شدن فناوری­های نوین نیز نیازمند تحول است. یکی از این فناوری­ها، اینترنت اشیاء است که به جهت عدم کنترل مستقیم انسان بر آن و نفوذ آن در ابعاد مختلف زندگی بشری با حقوق مصرف­کننده پیوندی قوی دارد. بر همین اساس، سوال اساسی این پژوهش درباره ماهیت، محتوا و مصادیق حقوق مصرف­کننده در حوزه اینترنت اشیاء است. روش گردآوری داده در این پژوهش کتابخانه­ای است که با توصیف دیدگاه­ها و تحلیل آن­ها همراه گشته است و هدف از این پژوهش، دستیابی به تعریف مناسب از اینترنت اشیاء و حقوق مصرف کننده و سپس تعیین ماهیت، مصادیق و محتوای حقوق مصرف کننده در حوزه اینترنت اشیاء است. اینترنت اشیاء خدمتی مبتنی بر اینترنت است که پیوند میان انسان با اشیاء یا حتی حیوانات را در بستر اینترنت فراهم می­کند. در این گستره است که مصارف گوناگون این فناوری تحقق می­یابد و درنتیجه، موضوع حقوق مصرف کننده در آن معنا می­یابد. ابعاد حقوق مصرف کننده در حوزه اینترنت اشیاء با توجه به ماهیت آن نسبت به سایر موارد پیچیده­تر است و ابعادی چون امنیت، سلامت، آگاهی و غیره را در برگرفته است که عمدتا در قوانین ایران به صورت کلی مورداشاره واقع شده اند و درنتیجه، برای اینترنت اشیاء می­توانند کاربرد داشته باشند. برخی نیز مانند حق انتخاب، حق مالکیت و انتقال داده و غیره باید مدنظر قانونگذار قرار گیرند تا زمینه استیفای این ابعاد از حقوق مصرف کننده فراهم شود. برخی دیگر نیز به جهت ماهیت این حق نمی­توانند در محتوای آن داخل شوند.

اینترنت اشیاء, اینترنت, حقوق مصرف کننده, حقوق ایران, حق انتخاب, حق امنیت