داود سعیدی - دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه ایلام و مدرس دانشگاه پیام نور و علمی کاربردی جهاد دانشگاه بندرعباس، بندرعباس. ایران
حمید سلیمانی خورگو - کارشناس ارشد مشاوره خانواده و مشاور خانواده کیلنیک اندیشه نیک بندرعباس، بندرعباس. ایران

امروزه متغیرهای کلان اقتصادی همچون فقر، نابرابری اقتصادی و درآمدی و بیکاری، از جمله فاکتورهای مهم و اساسی شناخته شده در وقوع پدیده جرم به شمار می­روند. پیشگیری در انواع رویکردهایش به ویژه رویکردهای اصلاحی و مکانیکی نیازمند برنامه و هزینه­های مالی طولانی مدت می­باشد. هدف از طرح این پژوهش ارائه پیشگیری بهینه در انواع بسترهای اقتصادی وقوع جرم است. در نوشتار حاضر که یک مطالعه توصیفی، تحلیلی و انتقادی در زمینه انواع پیشگیری از جرایم است، نگارندگان با اشاره به پژوهش­های تجربی انجام گرفته، مفاهیم اولویت­شناسی و پیوستگی را هم در تحلیل بسترهای جرم­زا و هم در ارتباط با حوزه پیشگیری تبیین کرده­ اند. این در حالی است که مطالعات اقتصاد جرم و جنایت، معمولا آثار این علل را به تفکیک و مجزا از هم، ارزیابی می­کند. در حوزه پیشگیری از جرم نیز همین رویکرد تفکیکی در پیشگیری­های اجتماعی غالب بوده است. نتایج­ به دست آمده حاکی از این مسئله هستند که برخی از بسترهای اقتصادی وقوع جرم یعنی فقر، نابرابری اقتصادی و درآمدی تحت تاثیر نرخ بیکاری بوده، لذا رابطه مثبت و معناداری با این متغیر کلان اقتصادی پیدا می­کنند. دست­آورد دیگر مطالعه حاضر نشان دهنده مناشی مجرمانه­ای با عنوان جرایم­سازمان­یافته هستند. بنابراین، این عوامل علاوه بر اینکه خود مستقلا عاملی برای وقوع جرایم خردی همچون سرقت و قتل در جامعه ­هستند، می­توانند نشئت گرفته از جرایم کلان سازمان­یافته و اقتصادی باشند. در زمینه انواع رویکردهای پیشگیری نیز­ به جای تامین هزینه­های مالی یکسان می­بایست با تخصیص بهینه اقتصادی، راه را برای پیشگیری موثرتر مکانیکی و تنبیهی هموار ساخت.

پیشگیری اصلاحی, پیشگیری مکانیکی, پیشگیری تنبیهی, جرایم سازمانیافته