سمیه نوری - دانش آموخته دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سیستان و بلوچستان، ایران
رامین فغانی - استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه پیام نور، تهران. ایران

انتقال حق امتیاز وام و تسهیلات بانکی از سوی فروشنده به خریدار، پدیده­ای است موسوم به «وام فروشی» که به عنوان مصداقی جدید از «بیع» شناخته می­شود. حکم این معامله در میان فقهای معاصر محل اختلاف­نظر است و قانونگذار نیز در این رابطه تصریح ندارد. مقاله حاضر درصدد آن است که این معاملات را با ملاک های فقهی و قانونی ارزیابی ­کند، زیرا اولا قابلیت انتقال­پذیری حق امتیاز وام و تسهیلات و ثانیا حکم این قبیل معاملات محل تردید است. ازاین رو با بررسی و تحلیل دیدگاه فقها و قوانین ایران، به روش توصیفی تحلیلی، نتیجه گرفته شده است که حق امتیاز وام و تسهیلات، به عنوان یک حق معنوی، قابل انتقال به غیر نمی­باشد و مستند به دیدگاه برخی از فقهای متاخر و قوانین صادره از سوی بانک­ها، عدم مشروعیت و ممنوعیت قانونی این معاملات، محرز می­گردد، که البته آثار این پدیده به لحاظ اقتصادی و اجتماعی، بر منع قانونی و شرعی آن تاکید دارد.

خرید و فروش, وام, تسهیلات بانکی, حق امتیاز, تعمیم بیع