برهان مرادویسی - استادیار گروه کودکان مرکز پزشکی آموزشی و درمانی بعثت دانشگاه علوم پزشکی کردستان
سمیره عزیزی - عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی کردستان
اسدالله فتح الله پور - استادیار گروه کودکان مرکز پزشکی آموزشی و درمانی بعثت دانشگاه علوم پزشکی کردستان
بهزاد خلفی - عضو کمیته تحقیقات دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی کردستان

چکیده سابقه و هدف بتا تالاسمی ماژور یک هموگلوبینوری ارثی است که به دنبال نقص در ساخت زنجیره پلی پپتیدی هموگلوبین ایجاد می شود. روش های درمانی مناسب سبب افزایش طول عمر بیماران و بروز عوارض شده است. نیاز هر منطقه به تعیین شیوع اختلالات ما را بر آن داشت که فراوانی اختلالات اندوکرین در بیماران بتا تالاسمی ماژور مراجعه کننده به بیمارستان بعثت در سال ۱۳۹۲ را که تحت تزریق مکرر خون بودند، تعیین کنیم. مواد و روش ها در یک مطالعه توصیفی، تمامی بیماران مبتلا به بتاتالاسمی ماژور با سن بالای ۳ سال دارای پرونده در بیمارستان بعثت سنندج وارد طرح شدند. بیماران مذکور از نظر GTT ، GH ، TSH ، LH ، FSH ،Ferritin  و PTH ارزیابی شدند و بر اساس پرونده مشخصات دموگرافیک و سن شروع دسفرال، در پرسشنامه ثبت گشته و وارد نرم افزار ۱۱ STATA شدند. آنالیز آماری توسط آزمون های t ، کای دو ، رگرسیون خطی و رگرسیون لجستیک انجام شد. یافته ها از ۴۳ بیمار مورد بررسی ۲۰ نفر هیپوگنادیسم، ۱۷ نفر کاهش هورمون رشد، ۴ نفر دارای آزمایش تحمل گلوکز مختل، ۲ نفر دیابت، ۴ نفرهیپوپاراتیروئید و۳ نفر هیپوتیروئید بودند. بین هیپوگنادیسم با میزان فریتین، سن و سن شروع دسفرال ارتباط معناداری وجود داشت، هم چنین بین آزمایش تحمل گلوکز مختل و میزان فریتین ارتباط معنادار بود ولی در سایر موارد ارتباط معناداری ایجاد نشد(۰۰۵/۰ p=). نتیجه گیری بیماران بتا تالاسمی ماژور در سنین بالای ۱۵ سال به احتمال بالاتری مبتلا به اختلالات اندوکرین می شوند، لذا ارزیابی اندوکرین در سن بالای ۱۵ سال برای این بیماران توصیه می شود.

Key words: Blood Transfusion, Endocrine Disease, beta-Thalassemia, Epidemiology, کلمات کلیدی: انتقال خون, بیماری اندوکرین, بتا تالاسمی, اپیدمیولوژی