محمد نوری - مرکز تحقیقات انتقال خون موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون و پایگاه انتقال خون تبریز دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
مهتاب مقصودلو - دانشیار مرکز تحقیقات انتقال خون موسسه عالی آموزشی و پژوهشی طب انتقال خون
کوروش اعتماد - استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

چکیده سابقه و هدف رسالت اصلی سازمان انتقال خون، تهیه خون و فرآورده های سالم وکافی برای بیماران است. اهداکنندگان خون، جهت حفظ سلامت اهداکننده و دریافت کننده خون، غربالگری می شوند و ممکن است بعضی از داوطلبان به علت نداشتن شرایط مناسب ، از اهدای خون معاف شوند. هدف از این مطالعه، برآورد میزان بازگشت اهداکنندگان بعد از معافیت موقت در مرکز استان آذربایجان شرقی بود. مواد و روش ها در این مطالعه گذشته نگر و کوهورت، اهداکنندگانی که در سال ۱۳۹۲ در شهر تبریز، از اهدای خون معاف موقت شده بودند، به عنوان جامعه هدف انتخاب شدند. اهداکنندگان معاف موقت از نظر علت معافیت دسته­بندی شده، فراوانی معافیت موقت، میزان بازگشت مجدد بعد از معافیت موقت و علل معافیت مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها از کل ۶۶۱۷۶ مراجعه کننده، ۲۰% معاف از اهدای خون و ۸۰% موفق به اهدای خون در مراکز شدند. از مجموع افراد معاف شده، ۹۲% معاف موقت بودند. بیشترین علل معافیت موقت در بین مراجعه کنندگان به ترتیب مربوط به معاینه­ فیزیکی نامطلوب(۲۵%)، سابقه­ مصرف دارو(۲۳%) و سابقه حجامت یا خالکوبی(۸%) بود. از بین معاف شدگانی که برای بار نخست مراجعه کرده بودند، تنها ۵/۱% در طول سه سال بعد از معافیت موقت برای اهدای خون مراجعه مجدد داشتند. این در حالی بود که ۵۴% از اهداکنندگان با سابقه و ۹۴% از اهداکنندگان مستمر، مجددا مراجعه نمودند. نتیجه گیری نتایج این مطالعه نشان داد، اهداکنندگان بار اول که معاف از اهدای خون می شوند نسبت به اهداکنندگان مستمر و با سابقه معاف شده از اهدا، در آینده برای اهدای مجدد خون کمتر مراجعه می کنند.

Key words: Blood Donors, Blood Transfusion, Blood Safety, کلمات کلیدی: اهداکنندگان خون, انتقال خون, سلامت خون