دکتر مرتضی حیدرزاده
زهرا سلطانی

چکید ه   سابقه و هدف   به دلیل مردودی زیاد داوطلبان اهدای خون در غربالگری کم خونی که توسط مقیاس رنگی سازمان جهانی بهداشت (WHO) در مرکز انتقال خون کرمان صورت می گرفت، ما فکر کردیم که احتمالا قطره خون به دست آمده از نوک انگشت در دفعه اول با آب میان بافتی بیشتری مخلوط شده و به دلیل رقت، به طور کاذب غلظت هموگلوبین آن قطره خون را کمتر از میزان واقعی نشان می دهد. بنابراین تصمیم گرفتیم که قطره دوم خون به دست آمده از همان محل را نیز با مقیاس رنگی WHO مورد سنجش قرار داده و نهایتا پاسخ های قطره اول و دوم را با نتایج به دست آمده توسط دستگاه CBC مقایسه نماییم.   مواد و روش ها   این مطالعه به صورت توصیفی انجام شد. ۱۰۰ نفر از داوطلبان اهدای خون به طور تصادفی انتخاب شدند تا نتایج آزمایش غربالگری کم خونی با استفاده از قطره اول و دوم خون آن ها توسط آزمون مقیاس رنگی WHO ، با نمونه های وریدی مورد سنجش این افراد با دستگاه CBC مورد مقایسه قرار گیرد. در این مطالعه حداقل طبیعی هموگلوبین اهداکننده g/dl ۵/۱۲ بود. لذا باتوجه به این که در آزمون مقیاس رنگی WHO اعداد اعشاری نداریم، هموگلوبین g/dl ۱۳ پذیرفته شد ولی هموگلوبین g/dl ۱۲ مردود گردید.   یافته ها   نتایج این مطالعه نشان دادند در سنجش هموگلوبین قطره اول خون توسط مقیاس رنگی WHO ، ۲۶ درصد نتیجه کاذب (false readings) وجود دارد که شامل ۲۶ درصد مردودی کاذب (false rejection) و صفر درصد قبولی کاذب (false acception) می باشد. حساسیت (sensitivity) روش ۱۰۰ درصد و ویژگی (sepecificity) آن ۹/۷۲ درصد است. در حالی که در قطره دوم ۸ درصد نتیجه کاذب داشتیم که شامل ۵ درصد مردودی کاذب و ۳درصد قبولی کاذب بود. حساسیت آن ۲۵ درصد و ویژگی ۷/۹۴ درصد بود.   نتیجه گیری   نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان داد قطره اول و دوم هیچ کدام در سنجش هموگلوبین به روش مقیاس رنگی WHO دقت مناسب برای غربالگری کم خونی اهداکنندگان خون ندارند. زیرا در سنجش قطره اول یک چهارم اهداکنندگان به طور کاذب به دلیل کم خونی از اهدای خون معاف شدند و در قطره دوم به دلیل حساسیت پایین دقت مناسب را نداشتیم. کلمات کلیدی: کم خونی، غربالگری، داوطلبان اهدای خون، سنجش هموگلوبین

Anemia, Screening, Blood donors, Haemoglobinometry, کم خونی, غربالگری, داوطلبان اهدای خون, سنجش هموگلوبین