محمد اسکندری ثانی - دانشیارجغرافیا و برنامه ریزی شهری/ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه بیرجند
جواد محمد ابادی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی تهران

در حال حاضر، کارگزاران توسعه محلی، ملی و بین المللی مختلف، راهبرد های توسعه محلی متفاوتی را در پاسخ به چالش های زیست محیطی انتخاب کرده اند. یکی از راهبردها سبزکردن اقتصاد از طریق توسعه مشاغل سبز است؛ مشاغلی که با کاهش مصرف انرژی و مواد خام، محدودکردن تولید گازهای گلخانه ای ، به­حداقل­رساندن پسماند، آلودگی، حفاظت و احیای اکوسیستم، اثرات زیست محیطی را کاهش می دهند. پژوهش حاضر با رویکرد آینده­نگاری به شناسایی مهم­ترین عوامل موثر در وضعیت آینده مشاغل سبز پایدار شهر بیرجند و بررسی میزان و چگونگی تاثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر می پردازد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری اطلاعات، ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت براساس روش های جدید علم آینده نگاری، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام شده است. در ابتدا تعداد ۴۰ متغیر اولیه در قالب ۱۰ بخش کلی به­روش دلفی از تعداد ۱۵ نفر از نخبگان و دانشگاهیان مطلع با مشاغل سبز شناسایی شد. سپس متغیرهای اولیه در چهارچوب ماتریس اثر متقاطع در نرم افزار میک مک تعریف شد. با نظر نخبگان در چارچوب ماتریس اثرات متقاطع به متغیرها بر مبنای میزان تاثیرگذاری و تاثیرپذیری آن­ها با اعدادی در طیف ۰ تا ۳، امتیاز داده شد. درنهایت عوامل کلیدی و پیشران های موثر در وضعیت آینده مشاغل سبز شهر بیرجند استخراج شد که سه عامل مدیریت سبز، وضع قانون و مقررات و آیین نامه و بازکاهی (حداقل پسماند و آلودگی) از مهم ترین و موثرترین پیشران ها در تبیین چشم انداز آینده مشاغل سبز پایدار شهر بیرجند شناخته شد.

پیشران ها, مشاغل سبز, آینده نگاری, بیرجند