مهدی نیک سرشت - گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
حسین فراهانی - گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
بهروز محمدی یگانه - گروه جغرافیا، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
شاه بختی رستمی - گروه جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

مناطق روستایی در نواحی مرزی ازجمله فضاهای جغرافیایی هستند که به عنوان جاذبه های گردشگری پتانسیل قابل توجهی دارند. استان مرزی ایلام هم ازلحاظ تاریخی، طبیعی و فرهنگی دارای جاذبه های گردشگری و توریستی فراوانی است و هم به عنوان ورود دروازه عتبات عالیات به کشور عراق سالانه پذیرایی بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی می باشد. در این پژوهش پایداری سیاسی-نهادی گردشگری به عنوان یک روش شکل گیری در فرایند گردشگری که نشان دهنده تاثیرگذاری رویکردها گردشگری به صورت متقابل و درهم تنیده بر فرایندهای کلی زیست پذیری جامعه می باشند، موردبررسی قرارگرفته اند. پژوهش حاضر به صورت روش پیمایشی انجام گرفته است. حجم نمونه بر اساس روش گلوله برفی از بین مسئولین محلی سکونتگاه های روستایی نواحی مرزی شهرستان ایلام ۱۳۲ نفر تعیین شده است. ابزار تحقیق پرسشنامه بوده که روایی محتوایی ابزار توسط کارشناسان خبره با میانگین CVR برابر با ۸۴۴/۰ مورد تایید قرارگرفته و تعیین پایایی آن با انجام پیش آزمون و ضریب القا کرونباخ ۸۶۴/۰ برای زیست پذیری و ۸۷۰/۰ برای پایداری سیاسی-نهادی مورد تایید قرارگرفته است. نتایج نشان می دهند که، از دیدگاه مسئولین محلی سطح زیست پذیری سکونتگاه های روستایی شهرستان در سطح متوسط قرار دارند در این میان سهم شاخص اجتماعی ۱۱/۲۵، اقتصادی ۴۰/۲۱، کالبدی ۹۸/۲۶ و زیست محیطی ۵۱/۲۶ می باشند. همچنین پایداری سیاسی- نهادی گردشگری با شاخص های سازمان دهی ۸۰/۰، برنامه ریزی ۷۵/۰، سیاست گذاری و نظارت با ۵۱/۰ موجب اثرگذاری بر زیست پذیری سکونتگاه های روستایی به میزان ۴۳/۰ شده اند و موجب تغییر در شاخص های زیست پذیری به ترتیب با ۲۶.۵۰، ۲۳.۷۲، ۲۶.۵۱، ۲۳.۷۲ شده است. پس در راستای تعادل بین ابعاد زیست پذیری سکونتگاه ها مرزی بیشترین تاثیر پایداری سیاسی- نهادی گردشگری بر زیست پذیری اقتصادی و اجتماعی می باشند.

پایداری سیاسی-نهادی, زیست پذیری, معادلات ساختاری, سکونتگاه ها روستایی, استان مرزی ایلام