احکام فقهی مرزبانان و شرایط آنان

یکی از مهمترین مسائل مرتبط با امنیت اجتماعی که در فقه اسلامی و مسائل مربوط به حکومت اسلامی حائز اهمیت است لزوم حفاظ از مرزها و استحکام امنیت آن است. این امر از آن رو اهمیت دارد که اگر امنیت مرزها تامین باشد بخش زیادی از امنیت شهرها حفظ شده، و در سایه این امنیت می توان فرهنگ و اقتصاد را ساخت. فقه مرزبانی که از آن با عنوان مرابطه نیز یاد می شود جزو مهمترین ابواب فقهی در حکومت اسلامی بوده و از وظایف اصلی تمامی حاکمان، توجه ویژه بدین امر است. در این پژوهش مسائل مربوط به مرزبانی از منظر فقه اسلامی مورد بررسی قرار گرفته و در این میان تلاش شده است تا از میان منابع اصیل اسلامی، موارد مربوط به آن استخراج شود، در پژوهش حاضر پس از بیان اهمیت و اجر و فضیلت مرزبانی، به احکام مرتبط با آن پرداخته شده است. از بررسی اقوال مشخص گردید که حکم تکلیفی مرزبانی مستحب موکد بوده که در مقام اضطراری به واجب کفایی تبدیل می شود. نماز مرزبانان نیز تنها در مواقع ضرورت به صورت نماز خوف خوانده می شود. مرزبانان باید دارای ویژگی های شخصی مانند شجاعت، ولایتمداری، آمادگی رزمی و... بوده و مسئولان حکومتی باید علاوه بر حمایت اقتصادی از مرزبانان و مرزنشینان، به فکر مسائل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی مرزها نیز باشند. توجه همه جانبه به تمامی این مسائل تامین کننده امنیت مرزها بوده و جزوی از مراتب مرزبانی شمرده می شوند، و توجه یک جانبه به قوای نظامی مرزبانان به تنهایی نمی تواند امنیت مرزها را تامین کند

Keywords:

مرزبانی , فقه , مرزبانی مرابطه