محبوبه مصطفوی - کارشناس ارشد مهندسی معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند
محمدعلی افشاری - گروه مهندسی عمران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد صفا دشت

امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته جهان اغلب شهروندان در حال تبدیل به شهروند الکترونیکی هستند و در کشور ما نیز تا چند سال آینده کلیه شهروندان مجبورند که شهروند الکترونیکی باشند. با توجه به اینکه جامعه الکترونیکی و دولت الکترونیکی نیازمند شهروند الکترونیکی که طراحی آن توسط بنیاد بین المللی انجام شده، تلاش جدیدی در راستای نیل به اهداف جامعه الکترونیکی و دولت الکترونیکی در تمام کشورهای دنیا به شمار می رود. از مهمترین شاخه های تکنولوژی که باعث اثرات مثبت شگرف در زندگی بشر امروزی شد تکنولوژی اطلاعات است. بسیاری از نظریه پردازان، قرن بیستم را قرن انقلاب انفورماتیک در زندگی بشر نام نهاده اند، استفاده از فناوری اطلاعات در کنار مدیریت صحیح از منابع تولید می تواند تضمین کننده نیل به اهداف در هر مجموعه رو به تکاملی تلقی شود. در واقع در شهر الکترونیکی دیگر به شهر به مثابه کالبدی که ساختمان های بلند، خیابان های پرترافیک و آلودگی های زیست محیطی را دربرمی گیرد نیست، بلکه شهری است که در آن تعامل میان شهروندان و مسوولان اهمیت بیشتری می یابد و این تعاملات دو سویه است که محیط اجتماعی مطلوبی را برای شهروندان ایجاد می کند. شهر الکترونیک با تکیه بر توانمندی سامانه های اطلاعات و کمرنگ تر شدن مرزهای سنتی اهمیت زیادی پیدا می کند. البته باید مدنظر داشت که این پدیده نیز دارای تبعات مثبت و منفی مربوط به خود است که کشورهای مختلف در ایجاد شهر الکترونیک و دولت الکترونیک و به تبع آن شهروند الکترونیک گام های اساسی برداشته اند. از طرفی، دیدگاه شهر الکترونیک با خلق فضاهای مجازی و بهره مندی از پیشرفت های مرتبط با فناوری اطلاعات به طور روزافزونی مورد توجه نظریه پردازان و مدیران شهری است.

فضاهای مجازی، تکنولوژی اطلاعات، شهروند الکترونیک