Roshanak Haghgouy - M.Sc. Graduated Student, Department of Food Science and Technology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
Sodeif Azadmard-Damirchi - Professor, Department of Food Science and Technology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran
Mohammad Ali Torbati - Associate Professor, Department of Food Science and Technology, Faculty of Nutrition and Food Science, Tabriz University of Medical Science, Tabriz, Iran
Mariam Khakbaz Heshmati - Assistant Professor, Department of Food Science and Technology, Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Tabriz, Iran

گزارش­های علمی فراوانی در مورد اثرات سلامت بخشی همچون ضد سرطانی، ضد دیابتی، ضد میکروبی، ضد التهابی و خاصیت آنتی­اکسیدانی برای روغن سیاه­دانه منتشر شده­ است. هر چند، یکی از مشکلات اساسی در استخراج روغن از سیاه­دانه، بازده پایین و هم­چنین کیفیت پایین روغن استخراجی است. روش­های مختلفی همچون تیمار با مایکروویو، برشته­کردن و رطوبت­دهی برای بهبود شرایط استخراج و کیفیت روغن سیاه­دانه قبل پرس سرد انجام شده ­است. در این مطالعه، سیاه­دانه با اتانول (۷۰ درصد) در درصدهای صفر (نمونه کنترل)، ۱، ۳ و ۶ درصد پیش تیمار و سپس روغن با پرس سرد استخراج شد. ویژگی­های کیفی روغن­های استخراجی (عدد اسیدی، عدد پروکسید، مقدار کلروفیل، مقدار کاروتنوئید و مقدار ترکیبات فنلی) در روز تولید و هر ۳۰ روز در طی ۹۰ روز نگهداری بررسی شد. همچنین پایداری اکسیداتیو روغن سیاه­دانه با آزمون شال اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که با افزایش درصد اتانول در پیش تیمار سیاه­دانه، عدد اسیدی و عدد پروکسید به طور معنی­داری (p < ۰.۰۵) کاهش و پایداری اکسیداتیو، مقدار کلروفیل، مقدار کاروتنوئید و مقدار ترکیبات فنلی روغن استخراجی به طور معنی­داری (p < ۰.۰۵) افزایش یافت. در طی نگهداری، عدد اسیدی و عدد پروکسید نمونه­های روغن افزایش و مقدار کلروفیل و مقدار کاروتنوئید به دلیل تجزیه مقادیر آن­ها کاهش یافت. در پایان نگهداری، روغن استخراجی از سیاه­دانه پیش تیمار شده با بالاترین درصد اتانول، کمترین مقدار عدد اسیدی (mg NaOH/g oil ۶۱/۴) و عدد پروکسید (meq O۲/Kg oil ۰۳/۷) و بیشترین مقدار کلروفیل (mg/Kg oil ۲۱/۲۱)، مقدار کاروتنوئید (mg/Kg oil ۸۶/۳) و مقدار ترکیبات فنلی (caffeic acid/Kg of oil ۳۰/۴۹۶) و پایداری اکسیداتیو را در بین تمام نمونه­های روغن داشت. در کل نتایج نشان داد که می­توان برای بهبود ویژگی­های کیفی و پایدارسازی روغن از سیاه­دانه پیش تیمار شده با اتانول قبل پرس سرد استفاده کرد.

Nigella sativa L., Pre-treated with ethanol, Cold press, Oil, سیاه دانه, پیش تیمار شده با اتانول, پرس سرد, روغن