احمد عباس نژاد - استاد/ گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
حسام احمدی افزادی - دانش آموخته کارشناسی ارشد/ بخش مهندسی آب، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران
بهنام عباس نژاد - پژوهشگر پسا دکترا/ گروه زمین شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

حفاظت از منابع آب زیرزمینی محدود کشور از اهمیت زیادی برخوردار بوده و لازم است آبخوان ها از نظر استعداد آلودگی مورد مطالعه قرار گرفته و زون های مستعد به آلودگی برای حفاظت بیش تر تفکیک شوند. آبخوان آبرفتی دشت سیرجان، واقع در جنوب استان کرمان، در معرض آلودگی های ناشی از کشاورزی، مناطق مسکونی و صنعتی است. لذا، هدف این مطالعه تهیه نقشه آسیب پذیری آبخوان دشت سیرجان با استفاده از مدل دراستیک است. بدین منظور ابتدا هفت لایه اطلاعاتی مورد نیاز در ArcGIS تهیه و مقادیر مربوطه رتبه بندی شدند. در مرحله بعد، بر اساس دستورالعمل این روش، ادغام شدند و نقشه مقادیر شاخص دراستیک آبخوان تهیه شد. در این نقشه، مقادیر شاخص بین ۶۰ تا ۱۲۸ متغیر هستند. با کیفی سازی این نقشه، محدوده هایی با آسیب پذیری کم، متوسط و زیاد به دست آمدند. حساسیت سنجی این مدل با روش تغییرات شاخص آسیب پذیری و صحت سنجی آن با غلظت نیترات در آب های زیرزمینی انجام شد و مورد تایید قرار گرفت. بر اساس این مطالعه، محدوده هایی با آسیب پذیری کم، دارای شاخص دراستیک ۶۰ تا ۸۷، در شمال، غرب و مرکز دشت قرار داشته و با سطوح فاقد کاربری انطباق دارند. ولی محدوده هایی با آسیب پذیری متوسط، دارای شاخص دراستیک ۸۷.۱ تا ۱۰۰، در شمال، جنوب و بخش هایی از غرب دشت واقع شده اند که معمولا با سطوح فاقد کاربری انطباق دارند. ولی محدوده های با آسیب پذیری بالا، دارای شاخص دراستیک ۱۰۰.۱ تا ۱۲۸، به طور عمده با سطوح کشاورزی و مناطق مسکونی مطابقت دارند. لذا، توجه به اصلاح روش های کشاورزی، مصرف کودهای نیتراتی کم تر و تسریع در راه اندازی شبکه جمع آوری و تصفیه فاضلاب شهر سیرجان مورد تاکید است.

آبخوان, آسیب پذیری, دراستیک, سیرجان, ArcGIS