جمال الدین واسعی - پژوهشگاه نیرو
عبداللطیف باش قره - پژوهشگاه نیرو
محسن خالقی - برق منطقه زنجان

اخیراً بروز پدیده ی رزناس به سبب آلودگی هارمونیکی ولتاژ و جریان در ایستگاه‌های فوق توزیع و انتقال متعاقباً آسیب دیدن تجهیزات باعث ایجاد نگرانی برای بهره برداران از شبکه قدرت شده است. رزناس هارمونیکی که در اثر عملکرد متقابل سلفها و خازنها در شبکه و در برخی هارمونیک های خاص ایجاد می‌شود. وجود بارهای هارمونیک زا و نیز وجود بانک‌های خازنی امکان وقوع رزناس را در ایستگاه افزایش می‌دهند و. قابل ذکر است که نصب بانک‌های خازنی موازی در صد فشار متوسطی ایستگاه‌های فوق توزیع به منظور جبران سازی ولتاژ بر زنی بتواند کمی تأمل است. بروز پدیده رزناس باعث آسیب دیدن تجهیزات موجود در طرف فشار متوسطی ایستگاه‌ها می‌گردد. بنابراین لازم است که با استفاده از روش‌های موجود نسبت به مطالعه، بررسی و نیز جلوگیری از این پدیده در ایستگاه‌های دارای بانک خازنی ، اقدامات لازم به عمل آید. از سوی دیگر برای مطالعه و تحلیل هارمونیک سیستم و سه حالت منجر به بروز رزناس در سیستم قدرت، روش‌های مختلفی نظیر پخش بار هارمونیکی و تعیین نسبت سطح اتصال کوتاه به طرفیت بانک خازنی وجود دارد که روش‌های تقریبی و پیش‌پاافتاده محسوب می‌گردند. در این میان، تحلیل اسکن فرکانسی یکی از روش‌های مؤثر و مناسب برای این منظور می‌باشد. در این روش فرکانس‌های رزناس موازی و سری برای یک سیستم تحت مطالعه مشخص شده و نیز اندازه‌ی دامنه امپدانس متناظر با این فرکانس های تشدیدزا نیز به دست می‌آید. علاوه بر این، اندازه‌گیری‌های صورت گرفته در اکثر ایستگاه‌های فوق توزیع حاکی از آنست که فیدرهای 20 کیلو ولت بسیاری از ایستگاه‌ها، دارای محتوای هارمونیکی می‌باشد. در مقاله حاضر نتایج حاصل از به‌کارگیری روش اسکن فرکانسی را برای مطالعه به روز رزناس به عنوان نمونه در یکی از ایستگاه‌های فوق توزیع شرکت برق منطقه‌ای زنجان بیان شده و نیز نتایجی و راهکارهای به‌دست‌آمده از بررسی‌ها در چند ایستگاه مورد مطالعه دیگر بیان می‌شود .

هارمونیک ، رزناس ، بانک خازنی ، اسکن فرکانسی ، جاروب فرکانسی