Soudabeh Nourzad - Department of Horticultural Science and Agronomy, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
Hassanali Naghdi Badi - ۱ Department of Agronomy and Plant Breeding, Faculty of Agriculture, Shahed University, Tehran, Iran۲ Medicinal Plants Research Center, Shahed University, Tehran, Iran
Sepideh Kalateh Jari - Department of Horticultural Science and Agronomy, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
Ali Mehrafarin - Medicinal Plants Research Center, Institute of Medicinal Plants, ACECR, Karaj, Iran
Sakineh Saeidi-Sar - Departmentt of Agricultural Science, Technical and Vocational University (TVU), Tehran, Iran.

فرآیند پس از برداشت گیاهان دارویی مانند خشک کردن، اهمیت زیادی در چرخه تولید این گیاهان دارد. جهت ارزیابی اثر روشهای مختلف خشک کردن بر روی برخی صفات فیتوشیمیایی گیاه دارویی چوچاق، این مطالعه در اردیبهشت ۱۳۹۹ در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار انجام شد. گیاه چوچاق از باغات شهرستان نور در مرحله رویشی جمع­آوری گردید. تیمارهای این مطالعه شامل خشک کردن در سایه اتاق با دمای حدود ۲۵±۳ درجه سانتی‎گراد و تهویه مناسب، آفتاب، آون در دمای ۴۵ درجه سانتی‎گراد، آون در دمای ۵۵ درجه سانتی‎گراد، آون در دمای ۶۵ درجه سانتی‎گراد، آون خلا در دمای ۴۵ درجه سانتی­گراد، آون خلا در دمای ۵۵ درجه سانتی­گراد، آون خلا در دمای ۶۵ درجه سانتی­گراد، مایکروویو با توان ۲۰۰ وات، مایکروویو با توان ۵۰۰ وات و مایکروویو با توان ۸۰۰ وات و همچنین گیاه تازه (تر) بودند. صفات میزان رطوبت بر مبنای وزن تر و خشک، زمان و سرعت خشک شدن، میزان اسید آسکوربیک، میزان پروتئین، میزان کربوهیدرات کل، میزان فنول و فلاونوئید کل و فعالیت آنتیاکسیدانی مورد سنجش قرار رفت. نتایج نشان داد که روشهای مختلف خشک کردن بر صفات فیتوشیمیایی تاثیر معنی­داری داشته­اند. کمترین زمان و بیشترین سرعت جهت خشک شدن نمونههای گیاهی مربوط به مایکروویو ۸۰۰ وات بود. بیشترین مقدار اسید آسکوربیک (۷۲/۳۸۵ میکروگرم بر میلیگرم)، پروتئین (۷۲/۱۹ درصد)، فنول کل (۱۹/۴۷ میلیگرم گالیک اسید بر گرم ماده خشک)، فلاونوئید کل (۹۶/۵۰ میلیگرم کوئرستین بر گرم ماده خشک) و نیز فعالیت آنتیاکسیدانی (۰۲/۷۶ درصد) در گیاه تازه و پس از آن در تیمار خشک کردن با آون در دمای ۵۵ درجه سانتیگراد مشاهده شد. بطور کلی این مطالعه نشان داد که بیشترین ترکیبات فیتوشیمیایی در گیاه تازه چوچاق یافت می­شود و در صورت ضرورت نگهداری، خشک کردن گیاه در آون با دمای ۵۵ درجه سانتیگراد توصیه می­شود.

Eryngium caeruleum Trautv., Antioxidant activity, Ascorbic acid, Drying methods, Total phenol, اسید اسکوربیک, چوچاق, روش خشک کردن, فعالیت انتی اکسیدانی, فنول کل