- دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی علوم و صنایع غذایی، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران
- مربی، گروه مهندسی علوم و صنایع غذایی، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران
- استاد، گروه مهندسی علوم و صنایع غذایی، واحد ماکو، دانشگاه آزاد اسلامی، ماکو، ایران

چکیده قهوه یک منبع غنی از متیل گزانتین ها نظیر کافئین، هیدروکسی سینامیک اسیدها مخصوصا اسیدهای کلروژنیک می باشد و به خاطر اثرات سلامتی بخش موردتوجه می باشد. امواج فراصوت دارای تاثیر مثبتی بر استخراج از بافت های گیاهی می باشد. در این پژوهش تاثیر پیش تیمار فراصوت و سپس برشته کردن بر استخراج ترکیبات فنلی، فلاونوئیدی و درصد مهار رادیکال های آزاد و همچنین تاثیر ترکیب حلال بر میزان استخراج ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی قهوه مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اعمال پیش تیمار فراصوت می تواند میزان استخراج ترکیبات فنلی را به میزان ۹۹/۱۱% در فرکانس ۲۰، ۵۲/۱۳% در فرکانس ۴۰ و ۸۹/۲۲% در فرکانس ۶۰ کیلوهرتز افزایش دهد. همچنین نتایج نشان داد که پیش تیمار فراصوت می تواند میزان استخراج ترکیبات فلاونوئیدی را برای فرکانس های ۲۰، ۴۰ و ۶۰ کیلوهرتز به ترتیب ۶۵/۱۳، ۴۷/۱۸ و ۰۴/۳۰ درصد نسبت به نمونه شاهد افزایش دهد. بالاترین میزان استخراج ترکیبات فنلی مربوط به فرکانس ۶۰ کیلوهرتز و حلال ایزوپروپانول ۶۰% بود که معادل ۵۱/۳۱ میلی گرم بر گرم اسید گالیک بود. اعمال پیش تیمار فراصوت تاثیر معنی داری بر درصد مهار رادیکال های آزاد دی فنیل پیکریل هیدرازیل داشت (۰.۰۵P<). بیشترین میزان مهارکنندگی رادیکال آزاد مربوط به نمونه پیش تیمار فراصوت با فرکانس ۶۰ کیلوهرتز با غلظت ۲۰۰ میلی گرم بر کیلوگرم بود که با غلظت ۲۵ میلی گرم بر کیلوگرم ضد اکسنده مصنوعی بوتیل هیدروکسی تولوئن برابری داشت (%۸۷). در بین ترکیب حلال های مورداستفاده، ترکیب ایزوپروپانول با آب به نسبت ۶۰ به ۴۰ بالاترین تاثیر را بر میزان استخراج ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی داشت. این ترکیب حلال توانست میزان استخراج ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی را به ترتیب به میزان ۵۱/۳۷ و ۱۴/۲۸ درصد نسبت به نمونه شاهد افزایش دهد. با توجه به تاثیر ترکیبی امواج فراصوت و حلال ایزوپروپانول، استفاده از این حلال ایزوپروپانول ۶۰ درصد و فرکانس ۶۰ کیلوهرتز می تواند به عنوان یک روش برای استخراج ترکیبات فنلی و فلاونوئیدی مورداستفاده قرار گیرد.

قهوه, برشته کردن, ترکیبات فنلی, ظرفیت آنتی اکسیدانی, فراصوت