رضا پیروی - دکتری سنجش و اندازه گیری ، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
محمدرضا فلسفی نژاد - دانشیار، گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
اصغر مینائی - دانشیار، گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
علی دلاور - استاد، گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
نورعلی فرخی - استاد، گروه سنجش و اندازه گیری، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

هدف: هدف مطالعه حاضر، مقایسه میزان دقت و خطای اندازه­گیری مدل­های دوارزشی و چند ارزشیIRT در نمره­گذاری آزمون­های توانایی سرنوشت ساز بود. روش پژوهش: جامعه پژوهش شامل تمامی شرکت­کنندگان آزمون سراسری پروانه وکالت سال­های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۸ بوده که از میان آن­ها تعداد ۵۰۰۰ نفر از سال ۱۳۹۶ و تعداد ۵۰۰۰ نفر از سال ۱۳۹۸ با روش نمونه­گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. همچنین، گردآوری داده­ها با استفاده از پاسخ­های شرکت­کنندگان آزمون انجام یافت. متغیر مستقل این پژوهش، شیوه و مدل نمره­گذاری و متغیر وابسته، میزان برازش و آگاهی (دقت) مدل محسوب می­شود. بر این اساس، روش پژوهش آزمایشی است. یافته ها: تجزیه و تحلیل یافته­ها نشان داد که از میان مدل­های لجستیک دوارزشی IRT، مدل ۳ پارامتری، و از میان مدل­های چندارزشی اسمی مورد مطالعه نیز، مدل­ ۳ پارامتری در مقایسه با سایر مدل­ها، برازش و نیز آگاهی­دهندگی بیشتر و مطلوب­تری بر روی داده­های مورد مطالعه داشتند. نتیجه گیری: با توجه به برازش و میزان آگاهی مطلوب­تر مدل ۳ پارامتری دو ارزشی و مدل ۳ پارامتری چندارزشی در مقایسه با سایر مدل­ها، استفاده از این مدل­ها در نمره­گذاری می­تواند به افزایش دقت اندازه­گیری و کاهش خطا، و  نیز به منصفانه بودن فرآیند گزینش متقاضیان آزمون پروانه وکالت کمک نماید.

نمره­ گذاریIRT, مدل­های دوارزشی IRT, مدل­های چندارزشی اسمی IRT, منصفانه بودن سنجش