نسیم وفایی - کارشناس ارشد زبان شناسی عمومی، گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
ماندانا نوربخش - دانشیار گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
هما اسدی - استادیار گروه زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

پژوهش حاضر با هدف بررسی ویژگی های نظام واکه ای گویش لری خرم آبادی باتوجه به تاثیر جنسیت گویشوران ازمنظر آواشناسی صوت شناختی سازمان دهی شده است. دراین راستا، پارامترهای صوت شناختی فرکانس پایه، فرکانس دو سازه نخست، دیرش و شدت واکه های ساده گویش لری خرم آبادی براساس ۱۰ گویشور (۵ مرد، ۵ زن) بررسی شدند. گویشوران ۱۶۲۰ نمونه آوایی حاوی واکه های /ɑ،y،ø،o،u،ə،a،e،ʏ،ɪ،i/ تولید کردند. براساس نتایج، کمترین میزان فرکانس پایه در واکه /a/ و بیشترین مقدار در گروه مردان و زنان به ترتیب در واکه های /e/ و /ʏ/ مشاهده شده است. ازنظر افراشتگی واکه های /a/ و /i/ به ترتیب بازترین و بسته ترین واکه های این گویش اند. واکه های /i/ و /o/ به ترتیب پیشین ترین و پسین ترین واکه های لری خرم آبادی هستند. بیشترین و کمترین دیرش به ترتیب در گروه مردان متعلق به واکه های /ø/ و /ʏ/ و در گروه زنان متعلق به واکه ها ی /ɑ/ و /ə/ است. بیشترین میزان شدت در واکه های لری خرم آبادی برای واکه /e/ و کمترین شدت در گروه مردان در واکه /a/ و در گروه زنان در واکه /u/ گزارش شد. درمجموع، فرکانس پایه، فرکانس دو سازه نخست و دیرش واکه های لری خرم آبادی در زنان بیشتر از مردان است و در پارامتر شدت عکس این موضوع صادق است.

آواشناسی صوت شناختی, لری خرم آبادی, واکه ساده, واکه, سازه