حمیدرضا اولیایی - دانشگاه یاسوج

طبقه­بندی خاک، فرایند گروه­بندی واحدهای خاک به کلاس های کم و بیش یکنواخت، با در نظر گرفتن اهدافی مشخص می­باشد. یکی از دلایل اصلی ایجاد سامانه­های طبقه­بندی خاک، شناسایی تفاوت ویژگی­های مهم خاک­ها برای اهداف مدیریتی است. از میان سامانه­های رده­بندی در دنیا و ایران، دو سامانه رده­بندی آمریکایی (ST) و جهانی (WRB) بیشترین کاربرد را دارند. این مطالعه به منظور مقایسه کارایی سامانه­های رده­بندی آمریکایی و جهانی در گروه­بندی و بیان ویژگی­های خاک های گچی- آهکی غرب استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. دوازه خاک رخ شاهد در بخش­های مختلف منطقه مطالعاتی، حفر، تشریح و نمونه­برداری گردیدند و ویژگی­های فیزیکی، شیمیایی و کانی­شناسی آنها در آزمایشگاه تعیین شدند. تمامی خاک رخ­ها بر اساس دو سامانه مذکور رده­بندی شدند. خاک ها بر اساس رده­بندی آمریکایی، در چهار رده انتی­سولز، اینسپتی­سولز، آلفی­سولز و مالی­سولز و بر اساس طبقه­بندی جهانی در هفت گروه­ مرجع رگوسولز، فلاوی­سولز، لووی­سولز، کمبی­سولز، کاستانوزمز، جیپسی­سولز و گلی­سولز قرار گرفتند. با توجه به مطالعه انجام شده، سه زیرگروه Gypsic Haplustalfs، Gypsiustepts Fluventic و Cambic Haplustolls برای افزوده شدن به سامانه آمریکایی (ST) پیشنهاد می­شوند. همچنین افزودن مشخصه­ای به سامانه آمریکایی برای بیان ویژگی انقطاع سنگی همچون WRB پیشنهاد می­شود. در ارتباط با سامانه جهانی، افزودن صفت Cutanic به جیپسی­سول­های دارای پوسته رسی، صفت hypercalcic به گروه­های کاستانوزمز و لووی­سولز دارای افق کلسیک با بیش از ۵۰ درصد کربنات و افزودن صفت aridic به منظور بیان بهتر ویژگی خاک های با رژیم­های اریدیک-یوستیک پیشنهاد می­گردند. نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که سامانه طبقه­بندی جهانی (WRB) در بیان شرایط و ویژگی­های خاک های مورد مطالعه از کارایی بیشتری برخوردار بوده است. توصیه می شود در سایر مناطق با شرایط متفاوت، طبقه بندی خاک ها توسط هر دو سامانه رده­بندی انجام شود تا نقاط ضعف و قوت آنها برای خاک های مناطق مختلف تعیین گردد.

سامانه رده بندی, کانی شناسی رس, مناطق خشک و نیمه خشک, همبستگی خاک