کیارش فرتاش - عضو هیئت علمی مدیریت تکنولوژی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
امیرهادی عزیزی - پژوهشگر سیاست گذاری علم و فناوری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

مرجعیت علمی از واژگانی است که به تواتر در اسناد بالادستی و سیاستگذاری ‎کلان علم، فناوری و نوآوری کشور استفاده می‎شود اما معمولا شاخص‎های ارزیابی مناسبی از سنجش آن به طور شفاف ارائه نشده است. تصویب آیین‎نامه اجرایی نظام پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری کشور در شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری در سال ۱۳۹۶ نقطه عطفی در نظام علم، فناوری و نوآوری کشور می باشد. با این حال به دلیل ماهیت نرم و پیچیدگی در پایش و ارزیابی علوم انسانی، پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری در این حوزه با دشواری هایی همراه بوده است. در این راستا، هدف این مقاله ارائه چارچوب شاخص‎های ارزیابی مرجعیت علوم انسانی در معیارهای آموزش عمومی و حرفه‎ای، آموزش عالی، انتشارات علمی و همچنین ترویج علم، فناوری و نوآوری بر اساس معیارهای آیین نامه اجرایی نظام پایش و ارزیابی علم، فناوری و نوآوری کشور می باشد. روش پژوهش در مقاله حاضر از حیث نوع کاربردی بوده، راهبرد اساسی آن مطالعه کیفی و از منظر هدف نیز توصیفی است. این مقاله با استفاده از رویکرد کیفی به بررسی تجارب بین‎المللی شاخص‎های پایش و ارزیابی علوم انسانی و تحلیل متون اسناد بالادستی نظیر نقشه جامع علمی کشور، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، سند دانشگاه اسلامی و همچنین سیاست های کلی علم و فناوری برای استخراج راهبردها و اقدامات مرتبط با مرجعیت علوم انسانی می پردازد. با برگزاری پنل خبرگان و مصاحبه های نیمه ساختار یافته در بازه زمانی ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱، چارچوبی متوازنی از معیارها، زیرمعیارها و شاخص‎ها به‎منظور پایش و ارزیابی مرجعیت آموزشی، علمی و ترویجی علوم انسانی ارائه شده است. همچنین پیشنهادهایی برای بهره‎برداری مناسب از چارچوب ارائه‎شده بر پایه همکاری، تقسیم کار و وحدت رویه سازمان‎ها و نهادهای متولی در جمع‎آوری و تحلیل داده ها ارائه می شود.

مرجعیت علمی, علوم انسانی, مرجعیت علمی علوم انسانی, شاخص‎ها و معیارهای پایش و ارزیابی, نظام ملی پایش علوم انسانی