علی اکبر حقدوست - استاد اپیدمیولوژی، مرکز تحقیقات مراقبت HIV و عفونت های آمیزشی، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم پزشکی کرمان، کرمان، ایران
سمیرا عمادی - دانشجوی دکتری مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، مرکز تحقیقات مدیریت ارائه خدمات سلامت، پژوهشکده آینده پژوهی در سلامت، دانشگاه علوم
سمیه نوری حکمت - دانشیار مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، مرکز تحقیقات مدیریت و رهبری در آموزش پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی کرمان. کرمان، ایران.

مقدمه: هدف از مطالعه حاضر، بررسی تحلیل لایه ایی موانع موجود در راه دستیابی به مرجعیت علمی در سطوح مختلف فردی، سازمانی و موضوعی در علوم پزشکی می باشد.روش کار: مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی از نوع تحلیل محتوا است که داده های آن از تلفیق یافته های مرور مطالعات مرتبط، مصاحبه با خبرگان و داده های جلسات بحث گروهی، بدست آمده اند. با استفاده از استراتژی جستجوی مدون، مطالعات مرتبط با موانع نیل به مرجعیت علمی در ایران در بانک های اطلاعاتی مانند SID، PubMed و اسکوپوس بازیابی شدند و سپس محتوای آنها در کنار محتوای مصاحبه ها و جلسات بحث گروهی، به روش تحلیل چارچوبی با استفاده از چارچوب تحلیل لایه ای علت ها (CLA) تحلیل شدند.یافته ها: یافته های این مطالعه موانع مرجعیت علمی را به صورت لایه ایی و در چهار سطح مورد بررسی قرار داد. در سطح مشهود (لیتانی)، موضوعاتی مشهود و ایراداتی مانند کمبود امکانات و نیروی انسانی که در نگاه اول به چشم می آید بررسی شدند، در سطح ساختاری، ایرادات و اشکالاتی که در ساختارهای سخت (تشکیلات) و یا ساختارهای نرم (قوانین و مقرارت) وجود دارد مانند اشکال در شایسته سالاری و یا اشکالات دست و پاگیر قوانین و مقررات بررسی شدند. در سطح فرهنگی، اشکالات و ایرادات زیربنایی که به صورت مخفی در تک تک افراد جامعه وجود دارد و باعث بروز اشکالات در لایه های بالاتر می شود مورد بررسی قرار گرفت از جمله ضعیف بودن روحیه کار جمعی، اعتقاد ناکافی به اصول مدیریت مشارکتی و قانون گریزی و نهایت در سطح چهارم باورها و ارزش های زیربنایی، اشکالات اساسی و بسیار مخفی مانند خودکوچک بینی و نگاه به بیرون داشتن و باور به برتریت فرد بر جمع که منجر به بروز ایرادات و اشکالات فرهنگی در سطوح بالاتر می شود بررسی شد.نتیجه گیری: شناسایی موانع موجود بر سر راه مرجعیت علمی نقش بسزایی در تدوین یک نقشه راه جامع در این راستا خواهد داشت. لذا اصلاح ارزشها و باورهای نهادینه شده در سطح جامعه و دانشگاهها باعث تغییر دیدگاههای فرهنگی و تغییر نگرش افراد و برداشتن گامهای موثری به سمت مرجعیت علمی در کشور خواهد شد.

کلیدواژه ها: مرجعیت علمی, دانشگاه, توسعه علمی, نخبگان, آموزش عالی, سرآمد علمی, تحلیل لایه ای علت ها