عطیه بحرانی - استادیارمدیریت دولتی دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری دانشگاه پیام نور تهران، ایران
زهرا فروتنی - دانشیار مدیریت دولتی دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری دانشگاه پیام نورتهران، ایران

طرح گفتمان تمدنی و ملزومات آن از جمله پیشرفت در علم و فناوری با هدف کسب مرجعیت علمی ازسوی مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) موجب شد تا حرکت به سوی تحقق این امر در کانون توجه قرار گیرد. بنا به اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف تبیین مفهوم و پیشران های مرجعیت علمی در گفتمان تمدنی مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) انجام گرفت. پژوهش حاضر از نوع کیفی و داده بنیاد است. برای تجزیه وتحلیل داده ها از دو روش تحلیل محتوا و تحلیل مضمون استفاده و ۱۰۱ مضمون پایه، ۲۴ مضمون سازمان دهنده و۱۰ مضمون فراگیر استخراج شد. براساس یافته های پژوهش، مفهوم مرجعیت علمی در بیانات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی)، خط شکنی علمی، عبور از مرزهای دانش کنونی جهان، پیشتازی در تولید علوم وکشفیات جدید و به عبارت دیگر، برتری و جریان سازی علمی مبتنی بر معنویت، عدالت، اخلاق و ارزش های اسلامی با هدف تحقق تمدن نوین اسلامی است. براساس یافته ها، پیشران های مرجعیت علمی در بیانات مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) عبارت اند از: اسلام به عنوان مشوق علم، خودکفایی علمی و نفی وابستگی، علم اخلاق مدار و عدالت محور، تلاش برای تحقق چشم انداز علمی، جهاد علمی، تلاش برای کسب مرجعیت علمی در جهان، علم نافع، خلاقیت و نوآوری علمی، تلاش برای نیل به چشم انداز علمی، اقتصاد دانش بنیان، یادگیری از تجارب دیگران توام با تولید علم. از بین این پیشران ها، جهاد علمی بیشترین فراوانی را دارد. براساس نتایج تحقیق از دیدگاه امام خامنه ای، علم نافع و توام با اخلاق و معنویت، زیربنای تمدن نوین اسلامی است. ایشان ضمن تاکید بر گفتمان سازی تولید علم، بر جنبش علمی و نرم افزاری، تولید علم و فناوری جهادگونه، خلاقیت، نوآوری و نواندیشی علمی به مثابه موتور پیشران علمی کشور در عبور از مرزهای دانش تاکید دارند. مقام معظم رهبری (مد ظله العالی) براساس آموزه های مکتبی، بهره گیری از تجارب دیگران را تایید، ولی وابستگی و تقلید کورکورانه از مبانی فلسفی و اخلاق غربی، علم ترجمه ای محض و اکتفا به مصرف گرایی صرف در فراگیری علم را مردود دانسته، بر تولید علمی، مجاهدت در مسیر دانش افزایی،آرمان گرایی در علم، خط شکنی علمی و شکستن مرزهای دانش کنونی دنیا تاکید می کنند. ایشان برای تحقق مرجعیت علمی، بر انتقال فناوری، استفاده از ظرفیت های علمی داخل و خارج کشور، تبدیل ایران به مرکز ثبت مقالات علمی، توسعه و تقویت شبکه های ارتباطات ملی و فراملی میان دانشگاه ها و مراکز علمی، مجاهدت علمی، تولید و بومی سازی علم، خلاقیت و نوآوری علمی، اقتصاد و تولید دانش بنیان تاکید دارند.

مرجعیت علمی, پیشران های مرجعیت علمی, علم و فناوری, گفتمان تمدنی, تمدن اسلامی, مقام معظم رهبری(مدظله العالی)