محمد خرمیان - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات فنی و مهندسی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران
رضا سخاوت - مربی پژوهشی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران
احمدعلی شوشی دزفولی - استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی صفی آباد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، دزفول، ایران

ماش یکی از محصولات کم آب بر تابستانه است که در استان خوزستان در تناوب با گندم و به صورت فلت کشت می شود که این امر موجب مصرف بیشتر بذر و افزایش آب کاربردی می شود. ازاین رو در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ با هدف کاهش آب کاربردی و افزایش بهره وری آب، کاشت روی پشته با فواصل ۶۰ سانتی متر با روش رایج منطقه (کاشت در زمین هموار و آبیاری سطحی نواری) در یکی از مزارع واقع در محدوده مرکز خدمات حر ریاحی شهرستان شوش پیاده شد. در این مزرعه ماش به دو صورت جویچه ای و فلت کاشته شد و با نصب فلوم در ابتدای هر یک از قطعات میزان آب کاربردی در هر نوبت آبیاری اندازه گیری و پس از رسیدگی، عملکرد دانه و بهره وری آب در هر یک از روش های یاد شده تعیین شد. علاوه بر این، اطلاعات زراعی ۲۰ مزرعه ماش که در محدوده این مرکز خدمات قرار داشتند جمع آوری شد. نتایج نشان داد که در تیمار شاهد( کاشت فلت) میانگین عملکرد دانه و بهره وری آب در محصول ماش به ترتیب ۸۰۰ کیلوگرم در هکتار و ۱۵/۰ کیلوگرم در مترمکعب بود که با کاشت روی پشته (تیمار برتر) به ۸۶۰ کیلوگرم در هکتار و ۲۱/۰ کیلوگرم بر مترمکعب افزایش یافت. از طرفی میانگین عملکرد و بهره وری آب محصول ماش در مزارع پیرامونی به ترتیب ۷۵۹ کیلوگرم در هکتار و ۱۴۴/۰ کیلوگرم بر مترمکعب بود که به لحاظ آماری تفاوت معنی داری با شیوه کاشت روی پشته داشت.

ماش, خوزستان, کاشت روی پشته, بهره وری آب, ترویج کشاورزی