ادبیات داستانی، ظرفیت مطلوبی برای کشف مسائل روانشناسی در سطوح فردی واجتماعی دارد. نگارنده با در نظر گرفتن این خصوصیت و قابلیتی که به نظر میرسید، رمانهایرضا براهنی در این زمینهدارند؛ به واکاوی پنج رمان: رازهای سرزمین من، آواز کشتگان، روزگاردوزخی آقای ایاز، آزاده خانم و نویسندهاش و بعد از عروسی چه گذشت،ا ز این نویسنده معاصر،بر اساس نظریه گریز از آزادی اریک فروم، روانکاو اجتماعی مکتب فرانکفورت، پرداخت. اینتحلیل نشان داد در این آثار برخی شخصیتها ویژگیهای نظریه گریز از آزادی فروم را دارند. دررازهای سرزمین من، تیمسار شادان شخصیت قدرتگرا (سادیست و مازوخیست) و تخریبگر،سرهنگ جزایری قدرتگرا (مازوخیست)، سودابه پیرو و هوشنگ و فرزام تخریبگر هستند. درآواز کشتگان، ماموران شکنجه قدرتگرا (سادیست)، پدر اسماعیلی قدرتگرا (مازوخیست)،قاصد، دکتر، معلم، قاسمی مامور شهربانی، شخصیت پیرو دارند، سلطانمحمود در روزگار دوزخیآقای ایاز، قدرتگرا (سادیست) و ویرانگر، ایاز قدرتگرا (سادیست) و مردم شخصیت پیرو دارند،در آزادهخانم و نویسندهاش بیباوغلی و شادان قدرتگرا (سادیست) و در بعد از عروسی چهگذشت؟ بیرجندیه دارای شخصیت پیرو و تخریبگر است. پیامد وجود چنین شخصیتهایی درجامعه آسیبهای جبرانناپذیر در خانواده و اجتماع و همچنین کمک به ایجاد نظام دیکتاتوری واستثماری در جامعه است.

رضا براهنی, رمان, اریک فروم, گریز از آزادی