محمد مهدی بانشی - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی یاسوج، یاسوج، ایران
روشنک رضایی کلانتری - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
احمد جنیدی جعفری - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی ایران، تهران، ایران
سیمین ناصری - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران، تهران، ایران
نعمت ا... جعفرزاده - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور، اهواز، ایران
عماد دهقانی فرد - گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی البرز، کرج، ایران

در این تحقیق، کارایی گیاه پالایی خاکهای آلوده به فنانترن و پایرن و همچنین تاثیر زیست افزایی و سورفاکتانت غیر یونی Tween۸۰ بر کارایی آن توسط دو گیاه سورگوم و اسپرس مورد بررسی قرار گرفت. خاکهای جمع آوری شده از مراتع استان کهکیلویه و بویراحمد در ایران، با غلظت های ۱۰۰ و ۳۰۰ میلی گرم در کیلوگرم خاک خشک از فنانترن و پایرن به صورت مجزا و ترکیبی (۹ سطح) آلوده شده، و در هر گلدان ۵/۱ کیلوگرم خاک ریخته شد و در حالات مختلف طبیعی، زیست افزایی و سورفاکتانت به صورت مجزا و ترکیبی (۱۲ حالت) که مجموعا ۱۰۸ حالت می گردید با سه تکرار (۳۲۴ گلدان) به مدت ۱۲۰روز، در شرایط مشابه فیلد قرار گرفت. در پایان، مقدار فنانترن و پایرن خاک با HPLC تعیین مقدار و درصد حذف مشخص گردید. جمعیت میکروبی خاک و ریزوسفر نیز شمارش گردید. نتایج نشان داد که هر دو گیاه به طور چشمگیری باعث بهبود حذف فنانترن و پایرن از خاک می گردند. زیست افزایی و سورفاکتانت غیریونیTween۸۰ نیز باعث افزایش راندمان حذف گردیدند. در حالت ترکیبی گیاه، زیست افزایی و سورفاکتانت حذف به طور قابل توجهی افزایش نشان داد؛ به طوری که حذف ۴/۹۹% و ۹۸%با اسپرس و ۵/۹۶% و ۹۹% با سورگوم، به ترتیب برای فنانترن و پایرن به دست آمد. این تحقیق نشان داد که هر دو گیاه سورگوم و اسپرس، دارای عملکرد مناسبی در فرآیند گیاه پالایی خاکهای آلوده به فنانترن و پایرن می باشند و افزایش سورفاکتانت و زیست افزایی، کارایی فرآیند گیاه پالایی را تا نزدیک به حذف کامل فنانترن و پایرن از خاک، بهبود می دهد.

Phytoremediation, bioaugmentation, Phenanthrene, Pyrene, sorghum and Onobrychis sativa, contaminated soils, گیاه پالایی, زیست افزایی, فنانترن, پایرن, گیاه سورگوم و اسپرس, خاک های آلوده