سکینه ملایی توانی - کارشناسی ارشد، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، علوم پزشکی البرز، کرج، ایران
عماد دهقانی فرد - کارشناسی ارشد، گروه مهندسی بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، علوم پزشکی البرز، کرج، ایران
علی مهرعلی - کارشناس بهداشت محیط ، معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، شاهرود، ایران
غلامعلی شریفی عرب - کارشناس بهداشت محیط ، معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، شاهرود، ایران
آلاله دهمنش - کارشناس بهداشت محیط ، معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، شاهرود، ایران

سابقه و هدف: آبمیوه­ها نوشیدنی­هایی با ارزش تغذیه ای فراوان، سرشار از آنتی اکسیدان­ها، ویتامین­ها و مواد معدنی ضروری می­باشند، و به دلیل خواص درمانی خود به طور گسترده مصرف می­شوند. هدف از این مطالعه، بررسی کیفیت باکتریولوژیک آبمیوه در شهرستان شاهرود بود. مواد و روش ها: این مطالعه در بهار و تابستان سال های ۹۴-۱۳۹۳ بر روی آبمیوه­های موجود در شهرستان شاهرود به روش توصیفی- مقطعی انجام گرفته است. از پرسشنامه خود اظهاری مواد غذایی وزارت بهداشت و درمان با اعمال برخی اصلاحات (بر حسب نیاز) جهت تعیین کیفیت باکتریولوژیک آبمیوه و ارتباط آن بین دانش ایمنی مواد غذایی و اقدامات فروشندگان استفاد گردید. در این مطالعه همه واحدها (۹ واحد) جزء جامعه پژوهش در نظر گرفته شدند و به صورت مراجعه حضوری و تکمیل پرسشنامه انجام شد. به منظور تعیین کیفیت باکتریولوژیک آبمیوه­ها، نمونه برداری از اماکن آبمیوه­ فروشی صورت گرفت. نمونه ها از نظر وجود استافیلوکوکوس، اشریشیاکلی، کلیفرم کل، شمارش مخمر و کپک به روش استاندارد آنالیز شدند. نتایج بدست آمده با استانداردهای موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مقایسه گردید. سپس داده­های مورد نظر پس از جمع آوری وارد نرم افزار Excel و spss گردید. یافته ها: حدود ۱۲/۱۶ درصد از نمونه­های مورد مطالعه آلوده به استافیلوکوکوس، ۵۸/۲۲ درصد از نمونه آلوده به اشریشیاکلی، ۹/۱۲درصد از نمونه آلوده به کلیفرم کل، ۷/۳۸ درصد از نمونه آلوده به مخمر و ۶۷/۹ درصد از نمونه آلوده به کپک بوده اند. همچنین ارتباط معنی داری بین پارامترهایی مانند میزان سواد(تحصیلات) فروشندگان، میزان فروش، نظافت محل، بهداشت یخچال، بهداشت فردی، بهداشت موادغذایی، بهسازی محیط وجود داشت(P ≤ ۰.۰۰۱). نتیجه گیری: نتایج نشان داد که همه پارامترهای بیولوژیکی بالاتر از سطح استاندارد قرار داشته، که ناشی از عدم رعایت اصول و موازین بهداشت فردی، بهداشت مواد غذایی و بهسازی محیط این اماکن می باشد. بنابراین نیازمند مدیریت و نظارت و آموزش هدفمند ایمنی مواد غذایی برای جلوگیری از آلودگی ناشی از مواد غذایی با عوامل بیماری زا می­باشد، و تاکید بیشتری بر رعایت آیین نامه ماده ۱۳ می­باشد.

Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Total coliform count, Yeast and mold, juice, Shahrood city, استافیلوکوکوس, اشیرشیاکلی, کلیفرم کل, شمارش مخمر و کپک, آبمیوه, شاهرود