مرتضی سیدیان - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبد، ایران
معصومه فراستی - ۲ استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبد، ایران
علی حشمت پور - استادیار دانشکده کشاورزی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبد، ایران
اکبر رسولی - دانشجوی کارشناسی گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه، ایران

زمینه و هدف:  با افزایش جمعیت جهان و نیاز به تامین غذا، امروزه کشاورزان به استفاده از انواع کودهای نیتراته، آلی و آفت کش ها روی آورده اند. کاربرد بی رویه این نهاده ها بدون در نظرگرفتن اثرات جانبی آن، مشکلات فراوانی چه از نظر زیست محیطی و چه از نظر سلامتی انسان ها به همراه می آورد. این ترکیبات از طریق بارندگی یا آبیاری از محلول خاک وارد منابع آب سطحی و زیرزمینی می شوند. هدف از این تحقیق تعیین میزان انتقال نیترات در خاک رسی و شبیه سازی آن با استفاده از نرم افزار HYDRUS ۲D می باشد. روش بررسی:  پس از آماده کردن ستونهای خاک رسی و نیترات با غلظت ۵۰ میلی گرم برلیتر، از بالای ستون خاک، محلول نیترات تهیه شده به ارتفاع ۱۰ سانتیمتر اضافه شد و تا پایان آزمایش این ارتفاع با اضافه کردن محلول، ثابت نگه داشته شد. همزمان با شروع آزمایش، نمونه برای اندازه گیری غلظت تهیه می شد. اولین قرائت در زمان t=۰ انجام شد. بدین منظور  ضخامت های مختلف ستون خاک ۲۰، ۴۰ ، ۶۰ و ۸۰ سانتی متر تهیه و مورد بررسی قرار گرفت. برای شبیه سازی انتقال نیترات در خاک از مدل HYDRUS ۲D استفاده گردید. یافته ها: با توجه به نتایج به دست آمده، با افزایش ضخامت خاک، اختلاف بین مقادیر غلظت خروجی داده های آزمایشگاهی و نتایج شبیه سازی HYDRUS ۲D بیشتر شده است. نتیجه گیری: با افزایش ضخامت خاک اختلاف نتایج HYDRUS ۲D و داده های آزمایشگاهی بیشتر شد و با افزایش ضخامت، مدت زمان بیشتری برای انتقال نیترات سپری شد.

Nitrate Transport, Soil Columns, HYDRUS ۲D, Clay Soil, انتقال نیترات, ضخامت خاک, HYDRUS ۲D, خاک رسی