علیرضا رحمانی - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
محمدتقی صمدی - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت، مرکز تحقیقات علوم بهداشتی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
رضا شکوهی - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران
حسن ذوالقدر نسب - گروه مهندسی بهداشت محیط دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان، ایران

مقدمه و هدف: ثبات و پایداری ترکیبات مصنوعی نوظهوری همچون دی­متیل­فتالات، موجب افزایش روزافزون غلظت آنها در محیط زیست و چرخه غذایی و ایجاد مخاطرات بهداشتی شده است. بنابراین دستیابی به روش­های موثر و کارآمد جهت حذف این آلاینده­ ها، از دغدغه­های محققین می­باشد. این پژوهش با هدف بررسی کارایی فرآیند فنتون هتروژن با نانوذرات آهن صفر در حذف دی­متیل­فتالات از محیط­های آبی انجام شده است. مواد و روش­ها: مطالعه تجربی حاضر در مقیاس آزمایشگاهی، در راکتور با جریان منقطع انجام شد. تاثیر تغییرات پارامترهای عملیاتی همچون زمان واکنش (۵ تا ۱۲۰ دقیقه)، pH (۲ تا۱۰)، غلظت پراکسید هیدروژن (۰۱/۰ تا ۱ میلی­مول بر لیتر)، دز نانوذرات آهن صفر (۰۱/۰ تا ۵/۰ گرم بر لیتر) و غلظت اولیه دی­متیل فتالات (۲ تا ۵۰ میلی­گرم بر لیتر) به صورت یک متغیر در هر لحظه (One at a time) بررسی شد. سپس تاثیر هریک از عوامل فنتون هتروژن در حذف دی­متیل فتالات تعیین شد. یافته­ها: نتایج حاصل نشان داد بیشترین کارایی فرآیند فنتون هتروژن در حذف دی­متیل فتالات در ۴pH= می­باشد. همچنین در غلظت پراکسید هیدروژن ۱/۰ میلی­مول بر لیتر، دز نانوذرات آهن صفر ۰۵/۰ گرم بر لیتر، غلظت اولیه ۲ میلی­گرم بر لیتر آلاینده و زمان واکنش ۶۰ دقیقه، میزان حذف دی­متیل فتالات برابر ۸/۹۲ درصد تعیین شد. نتیجه­ گیری: براساس نتایج حاصل فرآیند فنتون هتروژن با نانوذرات آهن صفر کارایی مطلوبی در حذف دی­متیل فتالات از محیط­های آبی داشته و می­تواند به عنوان یک روش موثر و کاربردی در حذف ترکیبات مشابه از فاضلاب های صتعتی مد نظر باشد.

Dimethyl phthalate, heterogeneous Fenton, zero-valent iron Nanoparticles, aqueous solutions, دی متیل فتالات, فنتون هتروژن, نانوذرات آهن صفر, محیط های آبی