مهدی علیمحمدی - PhD Student Department of Environment, Faculty of Agriculture and Basic Sciences, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran
آزیتا بهبهانی نیا - Assistant Professor, Department of Environment, Faculty of Agriculture and Basic Sciences, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran
مریم فراهانی - Assistant Professor, Department of Environment, Faculty of Agriculture and Basic Sciences, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran
سعید مطهری - Assistant Professor, Department of Environment, Faculty of Agriculture and Basic Sciences, Roudehen Branch, Islamic Azad University, Roudehen, Iran

زمینه و هدف: یکی از منابع انتشار ترکیبات BTEX و PAHs جایگاه­های توزیع سوخت، در شهرها می­باشد. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی و پایش مقادیر ترکیبات BTEX و PAHs و پارامترهای موثر بر آن در جایگاه­های توزیع سوخت بنزین شهر کرج انجام پذیرفت. مواد و روش­ها: نمونه برداری جهت تعیین غلظت ترکیبات BTEX و PAHs و پارامترهای موثر بر آن در زمستان ۱۴۰۰ از ۵ جایگاه توزیع سوخت در بازه زمانی صبح، ظهر، عصر و شب و در فواصل صفر، ۵۰ و ۱۰۰ متری صورت گرفت. برای سنجش غلظت ترکیبات BTEX از روش استاندارد ارائه شده ۱۵۰۱ توسط انستیتو ملی ایمنی و بهداشت شغلی و جهت سنجش PAHs از روش استاندارد TO-۱۷ EPA استفاده شد. دما و رطوبت در نقاط نمونه برداری توسط Dwyer  اندازه گیری گردید. یافته­ها: بیشترین مقادیر BTEX مربوط به جایگاه سوخت مرکز شهر بود. مقادیر غلظت بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن در فاصله صفر از منبع انتشار در بازه زمانی صبح به ترتیب ۱۳۳، ۳۱۱، ۲۰۷ و ۲۶۶ میکروگرم بر متر مکعب به دست آمد. حداقل غلظت نیز در بازه زمانی شب تعیین گردید. غلظت بنزن در کلیه جایگاه­های مورد بررسی بالاتر از حدود مجاز زیست محیطی می باشد. بین غلظت BTEX و پارامترهای محل قرار گیری جایگاه، بازه زمانی در طول شبانه روز، فاصله از جایگاه و پارامترهای سایکرومتریک نظیر دما، رطوبت ارتباط معنی داری تعیین گردید. نتیجه گیری: مقادیر غلظت بنزن در کلیه جایگاه­های مورد بررسی بالاتر از حدود مجاز زیست محیطی کشوری می­باشد. همچنین غلظت ترکیبات مورد مطالعه تحت تاثیر پارامترهای سایکرومتریک بوده و متغیرهای تراکم جمعیت، محل قرار گیری جایگاه، فاصله از محل انتشار و بازه زمانی در شبانه روز از جمله پارامترهای موثر در میزان مواجهه می­باشد. بنابراین می­توان با کنترل متغیرهای فوق و برنامه ریزی مناسب، گامی موثر در راستای برنامه ریزی اقدامات کنترلی و کاهش انتشار آلاینده مذکور برداشت.

BTEX, PAHs, Fuel Station, Environment, BTEX, PAHs, جایگاه سوخت, محیط زیست