الهام ابراهیمی - دکتری مدیریت منابع انسانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
آرین قلی پور - استاد گروه منابع انسانی، دانشکده مدیریت، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

حجم وسیع منابع موجود که به شناسایی و تشریح یکی از بخش های سیستم گسترده ریسک های منابع انسانی پرداخته اند، در قیاس با منابع محدودی که به شکلی نظام مند و چندبعدی به این موضوع نگریسته اند، حکایت از عدم وجود دیدگاهی کل نگر در این حوزه مطالعاتی دارد. در پژوهش حاضر چارچوبی دوبعدی برای شناسایی و دسته بندی ریسک های منابع انسانی معرفی شده است. برای ارائه این چارچوب از سه منبع اساسی بهره گرفته شد. نخست، پیشینه، مدل ها، دیدگاه ها و تحقیقات مختلف در حوزه ریسک منابع انسانی به صورت گسترده مورد مطالعه قرار گرفت. سپس با بهره گیری از نتایج این گام و از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته با خبرگان منابع انسانی سه سازمان مطرح کشور در صنعت برق، مولفه ها و شاخص های مرتبط با ابعاد اصلی ریسک های منابع انسانی شناسایی شدند. با استفاده از روش نمونه گیری قضاوتی و گلوله برفی، مصاحبه با خبرگان تا حد اشباع نظری ادامه پیدا کرد. داده های حاصل با روش کیفی تحلیل تم و نرم افزار QSR Nvivo تحلیل شد و ۵ تم اصلی، ۱۴ تم فرعی و ۶۰ مفهوم مرتبط با ریسک های منابع انسانی شناسایی شدند. نتایج این تحلیل به شکل گیری دیدگاهی کامل تر از انواع ریسک های منابع انسانی کمک شایانی نمود. در نهایت، بر مبنای قضاوت و تحلیل محققان و با بهره گیری از نتیجه گام های پیشین، چارچوب پژوهش معرفی شد. چارچوب پیشنهادی مشتمل بر دو نقطه مرجع استراتژیک است که یکی ماهیت ریسک را تبیین کرده و دیگری کانون توجه ریسک را مد نظر قرار می دهد. این چارچوب می تواند مبنای مناسبی برای محققان و مجریان سازمان ها برای شناسایی و طبقه بندی ریسک های منابع انسانی به شمار رود.

QSR Nvivo, human resource risk, Qualitative Approach, Strategic reference points, Theme analysis, QSR Nvivo, ریسک منابع انسانی, رویکرد کیفی, نقاط مرجع استراتژیک, تحلیل تم