فواد مولودی - Institute for Research and Development of Humanities
حامد یزدخواستی - payame nur uuniversity
نیلوفر قربانی - Azad university of khurasgan

استعاره در معنای عام خود هرگونه انتقال معنا از چیزی به چیز دیگر است. آشکار است که بخش بزرگی از مطالعات انسانی (از مطالعات حوزه زبان و ادبیات تا مطالعات روان‎شناختی، فلسفی و جامعه‎شناختی) بررسی شیوه‎های این انتقال معنا و مطالعه چگونگی آن است. در مطالعات زبانی مربوط به استعاره، درباب شیوه انتقال معنا از واژه یا عبارت «پایه» به جانب واژه یا عبارت «هدف»، دو رویکرد وجود داشته است: رویکردی که فرایند تشکیل استعاره را متقارن می‎داند و اصحاب آن معتقدند طرفین استعاره (پایه و هدف) نقش متوازن یا خنثایی را در فرایند استعاره ایفا میکنند؛ رویکرد دوم از نظرگاهی مخالف، فرایند استعاری را جهت‎دار می‎داند و به باور طرفداران آن، در این فرایند واژه یا عبارت پایه نقش بیشتری دارد و معنای خود را به هدف تحمیل می‎کند. در مقاله حاضر، پس از مرور اجمالی آرای اندیشمندان رویکردهای مذکور، به این پرسش اساسی پرداخته‎ شده که چه عواملی بر متقارن یا نامتقارن بودن فرایند استعاره اثر می گذارد. برای پاسخ به این پرسش، ضمن پیش چشم نهادن فرضیه تاثیر «زمان» و بهره‎گیری از برخی مفاهیم نظریه نسبیت عام انیشتین (فضا زمان، جهان‎خط، گرانش و تانسور) کوشیده‎ شد نقش عامل «زمان» در ایجاد نیروی گرانشی در فضا زمان ذهن نشان داده شود. کیفی‎گرایی و سیالیت یافته‎های نظریه نسبیت درباب «زمان» و سازگاری آن با منظر مطالعاتی مقاله حاضر درباره زبان و ذهن، تنها دلیل انتخاب این نظریه بوده است. درنهایت این نتیجه به دست آمد که عامل «زمان» در نامتقارن بودن فرایند استعاره می‎تواند اثرگذار باشد: هرچه واژه یا عبارت پایه آشناتر باشد (به تعبیر دیگر، قدیمی‎تر باشد)، نیروی گرانشی بیشتری دارد و بیشتر می‎تواند معنای خود را بر هدف فرافکند و معنای آن را تحت تاثیر قرار دهد.

Metaphor, symmetry, asymmetry, Relativity, Gravity, استعاره, تقارن, عدم تقارن, نسبیت, گرانش