مهدیه کلبادی نژاد - دانشجوی دکتری,گروه روانشناسی,دانشکده علوم انسانی , دانشگاه ازاد اسلامی گرگان,گرگان ,ایران.
مهدی پوراصغر عربی - دانشیار گروه اعصاب و روان,دانشکده پزشکی,دانشگاه علوم پزشکی مازندران,ساری,ایران.

هدف از پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی درمان شناختی-رفتاری(CBT) و درمان هیپنوتراپی شناختی رفتاری(CBH) بر تاب آوری وکیفیت خواب بیماران مبتلا به سندروم فیبرومیالژیا شهر گرگان بود.در این این پژوهش از طرح مطالعه تجربی تک موردی استفاده شد. جامعه آماری شامل کلیه زنان مبتلا به سندروم فیبرومیالژیا می باشند که به مراکز درمانی شهر گرگان مراجعه کرده اند. با توجه به طرح پژوهش حاضر از تعداد ۹مراجع استفاده شد. از این تعداد ۳ بیمار درمان شناختی رفتاری و ۳ بیمار درمان ترکیبی هیپنوتراپی شناختی رفتاری دریافت کردند. سه بیمار نیز در گروه پلاسیبو به عنوان کنترل جای گرفتند. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون کانر و دیویدسون (۲۰۰۳)، پرسشنامه کیفیت خواب پیتزبورگ (بویس، ۱۹۸۹) استفاده شد. درمان های مورد استفاده به مدت ۸ جلسه به تفکیک برای ۲گروه سه نفره اجرا شد. یک گروه نیز مداخله ای دریافت نکرد. در پژوهش حاضر برای تجزیه و تحلیل داده از روش های تحلیل نمودار، شاخص تغییر پایا، معناداری بالینی، درصد بهبودی استفاده شد. با توجه به نتایج به دست آمده می توان گفت در رابطه با اختلال خواب، تاب آوری بیشترین اثربخشی مربوط به هیپنوتراپی شناختی رفتاری به ترتیب با ۶۱/۲۲، ۵۹/۸۸ درصد تاثیر بوده است. به طور کلی بر اساس یافته های به دست آمده می توان گفته هردو درمان نسبت به گروه بدون مداخله توانسته اند بر متغیرهای پژوهش تاثیر بگذارند. در درمان ترکیبی هیپنوتراپی باعث افزایش تلقین پذیری بیمار شده که آن نیز به نوبه خود باعث می گردد تا بیمار بهتر بتواند گفتگوهای متقاعد کننده درمان شناختی رفتاری را بپذیرد. بنابراین توصیه می شود تا پژوهشگران و درمانگران از این روش برای بیماران خود استفاده نمایند.

فیبرومیالژیا، تاب آوری، کیفیت خواب، هیپنوتراپی، درمان شناختی رفتاری