فردوس کریمی رستم آبادی - دانشجوی کارشناسی ارشد، حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان، ایران.
سید ابوالفضل جعفری احمد آبادی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رفسنجان، ایران

دینی که ذمه مدیون به آن مشغول شده ممکن است به اسباب مختلف حقوقی، اعم از عقد یا ایقاع، ساقط شود. مثلا ممکن است دائن ذمه مدیون را ابراء کند یا دین را به مدیون بفروشد. هبه دین به مدیون از اسباب دیگری است که موجب برائت ذمه مدیون می شود. هدف از تحقیق حاضر بررسی قابلیت راه های بازگشت دین بر ذمه مدیون است، در این تحقیق به شیوه کتابخانه ای و با مراجعه به کتابخانه های معتبر علمی و تخصصی در این زمینه سعی در پیشبرد تحقیق شده است. با توجه به بررسی های صورت گرفته، قوانین موضوعه، از جمله قانون مدنی ایران، بصراحت به موضوع بازگشت مجدد دین بر ذمه مدیون نپرداخته است. با وجود این، ملاحظه مواد مختلفی از قانون مدنی، از جمله مواد ۸۰۶ و ۷۰۱ و ۷۳۲ در احراز موضع قانونگذار در محل بحث موثر بوده است. اگر در موضوع بازگشت مجدد دین بر ذمه مدیون قائل به استحاله بازگشت مجدد دین باشیم، اساسا فسخ ابراء به استناد خیار شرط لغو و بی فایده خواهد بود. زیرا، مبتنی بر مبنای مختار، بازگشت مجدد دین بر ذمه مدیون محال است. اما اگر قائل به امکان بازگشت عین دین یا مثل دین بر ذمه مدیون باشیم، دائن میتواند به استناد خیار شرط اقدام به فسخ ابرای خویش کند

بازگشت دین، ذمه، مدیون، حق، حکم