ذوالفقار لطفی - Dept of Biology, Faculty of Basic Sciences, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
فاطمه ملکی - Dept of Biology, Faculty of Basic Sciences, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran
سمیه فرهمند - Dept of Biology, Faculty of Basic Sciences, Payame Noor University (PNU), Tehran, Iran

مقدمه: عصاره آویشن کوهی علاوه بر خاصیت آنتی اکسیدانی مناسب، اثر آنتی آمیلوئیدوژنیک فوق العاده ای دارد که از این خاصیت می توان برای درمان انواع بیماری های آمیلوئیدوز استفاده کرد. هدف از این مطالعه تولید نانوذرات نقره از عصاره آبی آویشن کوهی (Thymus kotschyanus Boiss)، بررسی آثار آنتی اکسیدانی و مهاری آن بر تولید نانوفیبریل های آمیلوئیدی (آلبومین سرم گاوی (BSA) به عنوان یک پروتئین مدل) بود. مواد و روش­ها: این مطالعه به روش تجربی در آزمایشگاه دانشگاه پیام نور استان قم در سال ۱۴۰۱ انجام شده است. ابتدا نانوذرات از عصاره آبی آویشن تهیه گردید و به محلول نیترات نقره AgNo۳ (یک میلی مولار) اضافه شد؛ سپس از روش های طیف سنجی (مادون قرمز)، پراکندگی انرژی، پراکندگی نور دینامیکی و میکروسکوپ الکترونی (SEM) برای بررسی ویژگی ها و اندازه نانوذرات استفاده گردید. برای بررسی آثار آنتی اکسیدانی عصاره از روش حذف رادیکال آزاد ۲,۲-diphenyl-۱-picrylhydrazyl (DPPH) و برای بررسی میزان تولید نانوفیبریل های آمیلوئیدی از روش جذب سنجی کنگورد استفاده شد. ترکیبات شیمیایی عصاره با روش کروماتوگرافی گازی ارزیابی گردید. از آمار توصیفی و آزمون آماری ANOVA برای تجزیه وتحلیل آماری با نرم افزار SPSS vol.۲۳   استفاده شد. یافته ­های پژوهش: آنالیز فیتوشیمیایی عصاره هفت ترکیب را نشان داد. بیشترین ترکیبات عصاره ۴، ۵ آلفا–اپوکسی–۳– متوکسی (۵۳/۴۳ درصد)، ۲-اتیل–پی پریدین–۱–متیل (۰۲/۳۱ درصد) و تیمول (۶۵/۲۳ درصد) بودند. طیف (UV-Vis) بیشترین جذب را در ۴۶۰ نانومتر نشان داد. نتایج SEM تولید نانوذراتی کروی با اندازه ۹۳-۷۰ نانومتر را تایید کرد. غلظت های ۸/۰ و ۱ میلی گرم بر میلی لیتر از عصاره توانست DPPH را بیش از ۵۰ درصد مهار کند. بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی در نمونه حاوی ۲ میلی لیتر از محلول نانوذره (نمونه ۵)، به میزان ۸۲/۵۶ درصد و بیشترین میزان مهار تولید نانوفیبریل های آمیلوئیدی در غلظت ۲/۰ میلی گرم بر میلی لیتر به میزان ۹۵ درصد مشاهده شد. بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد، نانوذرات سنتزشده خواص آنتی اکسیدانی و آنتی آمیلوئیدوژنیک قوی دارند که می توان از آن ها به عنوان آنتی-اکسیدان استفاده کرد.

Alzheimer, Amyloid nanofibrils, Anti-amyloidogenic, Antioxidant, Silver nanoparticle, Thymus kotschyanus Boiss, آلزایمر, آنتی آمیلوئیدوژنیک, آنتی اکسیدان, آویشن کوهی, نانوذره نقره, نانوفیبریل های آمیلوئیدی