ابوالقاسم علیدوست
سید مرتضی حسینی کمال آبادی

مسئله مورد پژوهش عبارت است از مبناپژوهی فقهی و حکم شناسی تغییراتی که در مخلوقات براساس مهندسی و اصلاح ژن صورت می گیرد. براساس آیات قرآن، خداوند، عالم را مسخر انسان قرار داده است. لازمه این تسخیر، جواز تصرف انسان در عالم و تغییر آن به منظور بهره بری است؛ ولی در آیه ۱۱۹ سوره نساء، تغییر خلقت از پروژه های شیطان برای گمراهی بشر معرفی شده است. پژوهش حاضر در دو مقام بحث می کند: یکم آنکه مرز جواز تصرف در عالم براساس جواز تسخیر و منع تغییر خلق الله چیست؟ دوم آنکه تغییرات مهندسی ژنتیک از کدام است؟ در قسمت یکم و در ارتباط با آیه مورد نظر، درمجموع چهار دیدگاه با عناوین ذیل وجود دارد: ۱. دلالت آیه بر حرمت مطلق تغییر خلقت؛ ۲. دلالت آیه بر حرمت تغییر دین خدا؛ ۳. دلالت آیه بر نکوهش تغییر درون انسان؛ ۴. دلالت آیه بر حرمت تغییر ناهمسو با هدف خلقت پدیده ها. دیدگاه چهارم، اندیشه صحیحی است که مفهوم آفرینش الهی و رقم زدن جعلی برخلاف آن را تبیین و مرز میان تسخیر و تغییر را روشن می سازد و درعین حال، از لوازم ناصحیح اندیشه های دیگر خالی است. در مقام دوم نیز دو دیدگاه وجود دارد. برخی مهندسی ژنتیک را تغییر مذموم و بعضی تسخیر ممدوح می دانند. بنا بر نظر مختار، مهندسی ژنتیک، ابزاری مشترک است که برای هدایت آن به راه تسخیر، به وضع قانون نیازمندیم.

تغییر خلقت, تغییر دین, خلق الله, جعل تکوینی الهی, حرمت تغییر, مهندسی ژنتیک, محصولات تراریخته