علیرضا لشکری
روح الله عبادی

از مهم ترین ابزارهای تحقق اهداف اقتصادی دولت در هر نظام اقتصادی، چگونگی دریافت مالیات براساس ساختارهای سیاسی و اقتصادی متفاوت هر جامعه می باشد. وضع مالیات در نظام های اقتصادی بر پایه اهداف درآمدی، توزیعی، تخصیصی وتثبیتی صورت می پذیرد. علاوه بر تامین مالی دولت، مالیات ابزار قوی تنظیم اقتصادی و سیاست گذاری جهت تصحیح شکست بازار، تامین عدالت اجتماعی، تامین اجتماعی و توزیع مجدد درآمد نیز محسوب میشود. در راستای نیل به این مقصود، دولت با پرهیز از وضع مالیات های اختلال زا، مالیات بر عایدی سرمایه را در جهت بهبود توزیع درآمد(به شرط نبود اختلال زایی)، کنترل قیمت های سوداگرانه دارایی ها و عایدات سرمایه ای و همگرایی تفاوت های بخشی اعمال می کند. در این تحقیق به روش توصیفی- تحلیلی با استفاده از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، رویکردهای فقهی، حقوقی و اقتصادی که در طراحی یک سیستم مالیات بر عایدی سرمایه باید در نظر گرفته شود، بیان گردید و شباهت ها و تفاوت های این مالیات با مالیات های اسلامی(خمس) بررسی شد. از جهت انطباق مالیات بر عایدی سرمایه با مالیات های اسلامی(خمس) نشان داده شد، این مالیات را می توان بخشی از خمس دانست که از قوانین مرتبط با خمس در شمول افراد حقوقی، تعلق مالیاتی و سال مالیات پیروی نکرده و در بقیه موارد با توجه به اختیاراتی که در قانون داده می شود، این درجه انطباق پذیری افزایش می یابد. در جهت توجه به رویکردها در طراحی سیستم مالیات برعایدی سرمایه، فراهم بودن زیرساخت ها و بانک های اطلاعاتی، شناسایی بازارهای مستعدتر شکل گیری تقاضای سوداگرانه، مشمولین مالیاتی، نرخ بهینه و محل مصرف درآمد این مالیات، معافیت ها و تناسب آن با ملاحظات شرعی وکارایی اقتصادی از نکات مهمی هست که باید در سیاست گذاری و قوانین مربوط به این مالیات مورد توجه جدی قرار گیرد.

رویکرد فقهی, حقوقی و اقتصادی, عایدی سرمایه, مالیات, فعالیت های مولد و سوداگرانه