محمد صالح تسخیری
جابر ابراهیمیان

یکی از موضوعاتی که در خصوص محکومان به اعدام مطرح می شود، موضوع اعدام از طریق انتقال عضو می باشد. در این شیوه، با جداسازی اعضای قابل اهدا یا انتقال فرد محکوم، به زندگی او پایان داده می شود. در این نوشتار موضوع یادشده از دو منظر مورد بررسی قرار گرفته است. نخست آنکه در صورتی که قانون گذار قصد صدور جواز قانونی برای اعدام از طریق انتقال عضو را داشته باشد، چه بایسته هایی را باید رعایت کند و در خصوص چه موضوعاتی باید به تعیین تکلیف بپردازد. از این رو تعیین ماهیت انتقال (اهدا یا فروش)، داوطلبانه بودن، تعیین محدوده پذیرندگان و ذی نفعان، اشتراط اعدام، سازوکارهای نظارتی و چگونگی مقابله با نقض موارد یادشده، ذیل بایسته های تقنینی مورد بحث قرار گرفته اند. در بخش دوم نیز ملاحظات حقوق بشری «اعدام از طریق اهدا» ذیل عناوین رعایت کرامت و شان انسانی، مساله تجاری شدن، تبعیض، شرط سنی و مساله تابعیت بررسی شده اند. براساس یافته های این نوشتار به دلیل احتمال بالای انحراف فرایند اعدام از طریق اهدا یا فروش عضو، قانو ن گذار یا قضات باید به شدت از این موضوع اجتناب کنند. در صورت عدم پذیرش این نظر، ضروری است تا بایسته های بررسی شده در این نوشتار مورد توجه قرار گیرد و بر حسن اجرا و اعمال آن ها نظارت چندلایه و شدیدی صورت پذیرد.

اهدا عضو, قانون گذار, حقوق بشر, بایسته های تقنین, نظارت قضایی