سعید قماشی

فقه به عنوان دانش بشری در پی شناسایی احکامی است که خداوند حکیم و عالم به مصالح و مفاسد در شریعت گنجانده است. باوجوداین قداست آن، فهم آدمی را از شریعت معصوم نمی کند. بدین رو از همان آغاز، فقها ضمن کوشش برای فهم شریعت، در پی شناسایی قواعدی بودند که آنان را به شناختی نزدیک به آن یاری برساند. در شریعت شناسی بنای عقلا نقش تعیین کننده ای بازی می کند. مقاله حاضر به دنبال ارائه راهکار برای همسو کردن فقه با واقعیت های اجتماعی و نیرومند کردن آن در راستای رویارویی با مشکلات و هموارسازی مدیریت جامعه است که در این زمینه اعتقاد دارد باید دو اتفاق رخ دهد. نخست آنکه اجتهاد دوباره در اصول دین (خداشناسی، پیامبرشناسی و امام شناسی) صورت گیرد. دوم آنکه کسب معرفت فقهی از رهگذر افزایش ظرفیت بنای عقلا و دو حکم عقل نظری و عملی استوار بر بهره گیری از معرفت های عقلی و تجربی باشد.

فقه, عقل نظری, عقل عملی, ارتکاز عقلا