محمد نقی نظرپور
مریم اولاد

هم اکنون که بیش از سه دهه از اجرای قانون عملیات بانکی بدون ربا با خصوصیات منحصربه فرد آن می گذرد، مشکلات و کاستی های اجرایی عقود، به خصوص عقود مشارکتی، باعث شده است بسیاری از معاملات بانکی در قالب عقود غیرمشارکتی صورت گیرند. از چالش های پیش روی نظام بانکداری بدون ربا، مسئله اطلاعات نامتقارن میان بانک و متقاضی تسهیلات در قراردادهای مشارکتی است. وجود اطلاعات نامتقارن موجب بروز پدیده کژگزینی و کژمنشی در بازارها می شود. در پاسخ به سوال اصلی مقاله مبنی بر اینکه راه های مدیریت کژگزینی و کژمنشی در بانک های تخصصی کدامند؛ با روش توصیفی تحلیلی به بررسی این فرضیه ها می پردازد که راه های متعددی، ازجمله غربال گری و نظارت، رابطه بلندمدت با بانک و تعهد تسهیلات اعطایی برای مدیریت کژگزینی و کژمنشی موثر هستند. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بانک های تخصصی از بین راه های مدیریت کژگزینی و کژمنشی، بیشترین توجه و دقت خود را روی بررسی دقیق طرح و نظارت اعمال می کنند و طرح پیشنهادی مجلس شورای اسلامی می تواند با ارائه روش هایی، این دو مشکل را برای بانک هایی که از عقود مشارکتی استفاده می کنند، مدیریت نماید.

واژگان کلیدی: اطلاعات نامتقارن, کژگزینی, کژمنشی, غربال گری, بانک های تخصصی. طبقه بندی JEL: D۸۲, G۲۰, G۲۱, G۲۴