محمد علی تسخیری

علما بر مشروعیت و قانونی بودن «زندان» در اسلام اتفاق نظر دارند و زندان نمایانگر مجازاتی تعزیری و تادیبی می باشد؛ به این معنا که باعث ادب شدن فرد مجرم گشته و او را از انجام دوباره جرم برحذر می دارد. زندان را نباید صدرنشین مجازات های تعزیری به حساب آورد؛ زیرا فشارها، مشکلات و آثار منفی بزرگی بر روی فرد زندانی و خانواده وی می گذارد؛ بلکه فراتر دارای آثار منفی بسیاری بر روی جامعه است. زندان یکی از ابزارهای بازدارنده متخلفان و مجرمان و کسانی است که به حقوق دیگران تجاوز کنند. این ابزار از خصوصیاتی همچون فشار و تنگ گرفتن عرصه بر زندانی برخوردار می باشد که این دو خصوصیت، بازتابی منفی بر روحیه فرد زندانی و سلامت و شخصیت اجتماعی وی دارند؛ همچنان که این دو خصوصیت یعنی فشار و تنگ گرفتن بر وی آثار اقتصادی و اخلاقی بر حیات جامعه مسلمانان دارد. به همین دلیل موضوع زندان و احکام آن جایگاه ویژه ای را در فقه اسلامی به خود اختصاص داده و باعث توجه و اهتمام ویژه فقهای همه مذاهب به این موضوع گردیده است. زندان به عنوان مجموعه ای برای اصلاح و توانبخشی و درمان افراد مجرم راه اندازی گشته، نه به عنوان ابزار و مرکزی برای انتقام گیری از فرد جنایتکار و شکنجه کردن او تا سر حد مرگ؛ چراکه این امر (انتقام گیری و شکنجه زندانی) به طور کلی و جزئی در اسلام رد شده است و اسلام آن را قبول ندارد. این گفتار تلاشی است برای تبیین نظریات مذاهب اسلامی در این زمینه، در مقابل نظریات آشفته ای که اندیشه رسمی غرب مطرح می سازد.

سجن, حبس, حدود, مجازات, تعزیر