زهرا زرین پور - کارشناسی ارشد علوم تربیتی رشته آموزش و پرورش ابتدایی دانشگاه آزاد شهر فردوس

مقدمه و هدف: انسان باتوجه به نیازها، ارزشها و هدفهای خود، محیط را دگرگون می کند و باور متقابل تحت تاثیر محیط دگرگونشده قرار می گیرد؛ به ویژه تکنولوژی پیشرفته موجب می شود تاثیر انسان بر محیط شدت و سرعت یابد؛ لذا هدف از این مطالعه تاثیر کالبد فضاهای آموزشی بر خودپنداره و تفکر خلاق دانش آموزان پایه ششم ابتدایی منطقه تبادکان شهر مشهد در سال تحصیلی ۱۴۰۰-۱۴۰۱ است .روش کار: باتوجه به اینکه روش کار شبه آزمایشی است دو مدرسه نیمه برخوردار از منطقه تبادکان شهر مشهد در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ به صورت دردسترس توسط اداره آموزشوپرورش این منطقه معرفی شد. نمونه گیری به صورت در دسترس شامل ۴۰ نفر از دانش آموزان پسر پایه ششم بود. درنهایت دانش آموزان انتخاب شده به صورت تصادفی در دو گروه، کنترل (۲۰ نفر) و گروه آزمایش (۲۰ نفر) قرار گرفتند. ازهردو نمونه آزمون خودپنداره و تفکر خلاق گرفته شد و بعد از طراحی کالبد فضای آموزشی مجدد گروه آزمایش مورد آزمون قرار گرفتند و در مقابل گروه کنترل هیچ آزمایشی را دریافت نکردند. در این پژوهش به منظور اندازهگیری متغیرهای موردنظر از پرسش نامه خودپنداره تحصیلی در سال ۲۰۰۴ توسط یی سن چن و تامپسون و پرسش نامه ارزیابی مهارت تفکر خلاق استفاده و در انتها دادهها با استفاده از نرم افزار spss نسخه ۲۶تجزیه وتحلیل شدند.یافته : همانطور که نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد، خودپنداره، بعد از تعدیل اثر پیش آزمونها، اثر گروه بر نمرههای پس آزمون ها معنی دار است (۰۵/۰P-value < و ۵۱/۵۶)=۳۶ و ۱(f( میزان تاثیر آن نیز ۶۱/۰ است . در تفکر خلاق نیز، تاثیر کالبد فضاهای آموزشی بر نمرات پس آزمون معنی دار است (۰۵/۰P-value < و ۳۵/۱۶)=۳۶ و ۱(f( میزان تاثیر آن نیز ۳۱/۰ است ؛ بنابراین فرضیه پژوهش تایید می شود بدین صورت که کالبد فضاهای آموزشی در ارتقا خودپنداره و تقویت تفکر خلاق دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی منطقه تبادکان شهر مشهد موثر است .نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصل ، به طورکلی محدودیت هایی که از طریق قوانین و شرایط معماری فضاها بر دانش آموزان تحمیل می شود و همچنین شرایط فیزیکی معماری محیط های آموزشی سنتی ، وی را تضعیف می کند و مانع از رشد خود پنداره و تفکر خلاق او می گردد.

کالبد فضاهای آموزشی ، خودپنداره، تفکر خلاق، دانش آموزان پسر پایه ششم ابتدایی