محمد اسمعیل اکبری - گروه آموزشی جراحی عمومی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران، ایران

با توجه به بیاناتی که امروزه برای ارزیابی کشورها در مقابله با ویروس کرونا شنیده می شود لازم است حداقل شاخص های این ارزشیابی مشخص گردد. بعضی از این شاخص ها در این مقاله مورد بحث قرار گرفته است. ۱- کمیت و کیفیت جمعیت: بزرگی و کوچکی جمعیت قطعا در بروز بیماری و مرگ ناشی از آن تاثیر دارد. منظور از کیفیت ساختار جمعیت است که گروه های مختلف سنی را نشان می دهد جامعه هر چه جوان تر باشد کمتر مبتلا و یا با مرگ کمتری همراه است.۲- ساختار اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی: با توجه به تجربه به دست آمده شاید بتوان این مولفه را از تاثیرگذارترین عوامل در مقابله با پاندمی کرونا ذکر کرد. ۳- انسجام و یک پارچگی مدیریت: انسجام و یک پارچگی مدیریت همراه با مردم محوری از شاخص های موثر است، کشورهایی که از یک منبع دستور گرفته و اجرا کردند توفیق بیشتری پیدا کردند، چین و کشورهای شرق و جنوب شرقی از این گروه هستند ،کشورهای حزبی و فاقد انسجام مثل انگلیس و آمریکا از آن ضرر دیدند، در کشورمان اگرچه با تاخیر اما رهبریت واحد و مدیریت منسجم مناسبی پیدا شد و با مشارکت مردم حماسه آفرید. ۴- ساختار بهداشتی درمانی: از مولفه های قدرتمند است، هر چه پوشش کامل تری برای سلامت مردم وجود داشته باشد توفیق بیشتر می-شود، ایران و کشورهای اسکاندیناوی و جنوب شرق آسیا توفیق بیشتری نسبت به کشورهای غربی داشتند. انگلیس در این جا یک اشتثناست زیرا شبکه قدرتمند مبتنی بر سطح بندی خدمات و نظام ارجاع به دارد اما به دلیل شاخص پرداخت های مالی که بیشتر برای خدمات درمانی تعریف شده است، نتوانست از آن سود ببرد.۵- امکانات بهداشتی درمانی: این شاخص زیر مجموعه مدیریت پوشش کامل مردم قرار گرفت، مصداق آن آمریکاست که ۲تا ۳ برابر بسیاری از کشورهای شرقی و غربی نیروی انسانی و تخت بیمارستانی و تجهیزات داشت اما به دلیل ساختار اجتماعی اقتصادی نامناسب باری از مردم برداشته نشد. درگیری های نامناسب در فراهم آوری این لوازم چهره غرب را بیشتر مخدوش کرد، کشورمان با وجود تحریم-های قدرتمند آمریکا به دلیل همت و زیر ساخت های خوب از این مرحله سربلند بیرون آمد.۶- دانش مقابله با ویروس کرونا: این دانش خیلی زود جهانی شد و همه نظام های بهداشتی درمانی از آن در لحظه بهره بردند اما دو دانش زیرساختی بسیار موثر، در بین کشورها تفاوت ایجاد کرد: اول دانش سلولی مولکولی و دوم علم دیجیتال. همه کشورهای غربی و جنوب و شرق آسیا از این دو علم بهره کافی بردند، ایران در علم سلولی مولکولی تا حدودی توفیق داشت اما در علم دیجیتال ضعیف و وابسته نشان داده، که امیدواریم در آینده این دو دانش مورد عنایت سیاستگذاران و مدیران قرار گیرد.

جهان، کرونا ویروس، پاسخ، معیارها