Mohsen Kazemi - استادیار، گروه علوم دامی، مجتمع آموزش عالی تربت جام، تربت جام، ایران

این پژوهش با هدف مقایسه و تعیین ارزش غذایی برگ های جمع آوری­شده از پنج گونه درخت جنگلی شامل زبان­گنجشک (Fraxinus excelsior)، کاج تهران (Pinus eldarica)، زالزالک زرد (Crataegus azarolus)، توت سفید (Morus alba) و بید سفید (Salix alba) انجام شد. برخی ترکیبات شیمیایی-معدنی، فراسنجه های تولید گاز، ظرفیت بافری و نیز برخی فراسنجه های تخمیری بر اساس روش های استاندارد آزمایشگاهی تعیین شدند. داده های این پژوهش در قالب طرح کاملا تصادفی آنالیز آماری شدند. تفاوت آماری معنی داری در بین تمام فراسنجه های اندازه گیری­شده، مشاهده شد (۰۵/۰>P). پروتئین خام برگ ها از ۳۰/۸ درصد برای کاج تا ۵۰/۱۸ درصد برای توت سفید متغیر بود. مقدار NDF (۰۳/۵۳ درصد)، ADF (۴۸/۳۸ درصد)، ADL (۶۷/۱۶ درصد) و CF (۰۱/۳۵ درصد) در کاج از بیشترین مقدار برخوردار بود (۰۵/۰>P). گونه توت سفید از بیشترین مقدار خاکستر، نیتروژن، کلسیم، منیزیم و سدیم برخوردار بوده، در حالی که گونه بید از بیشترین مقدار روی برخوردار بود (۰۵/۰>P). بالاترین فراسنجه های مربوط به تولید گاز (به­جز ثابت نرخ تولید گاز)، قابلیت هضم حقیقی ماده خشک و ماده آلی، DMI، انرژی قابل متابولیسم، اسیدهای چرب فرار کوتاه­زنجیر، اسیدیته قابل­تیتر و pH مربوط به هر برگ، در توت سفید مشاهده شد (۰۵/۰>P). کاج نیز از بالاترین ظرفیت بافری اسید-باز (۲۳/۲۰۶ میلی اکی والان گرم×۳-۱۰) برخوردار بود (۰۵/۰>P). نتایج نشان داد که هر یک از برگ های مورد پژوهش، حاوی مقادیر متناسبی از مواد مغذی بوده و در صورت گنجاندن آن ها در جیره نشخوارکنندگان کوچک، می توانند بخش قابل­توجهی از نیاز روزانه به مواد مغذی مختلف را برآورده سازند.

برگ, جنگل, درخت, فراسنجه های تخمیری, مواد مغذی