Aidin Parsakhoo - دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
Aiub Rezaee Motlagh - دانشجوی دکتری مدیریت جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران
Benjamin Matin Nia - دانشجوی دکتری مدیریت جنگل، دانشکده علوم جنگل، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران.

هدف از این پژوهش بررسی اثر انواع خاک­پوش مایع بر نرخ رواناب و هدررفت خاک دامنه­ها و سطوح شیب­دار است. بدین منظور ۱۳ نوع تیمار خاک­پوش مایع متشکل از پلی­اکریل­آمید، ملاس نیشکر، خرده­چوب، بذر فستوکا و لاشه کاه همراه با آب و تیمار خاک لخت به­عنوان شاهد در قطعه­نمونه­های چوبی به ابعاد ۶/۰ متر عرض، ۲/۱ متر طول و ۱/۰ متر عمق با شیب ۳:۱ مستقر شدند. ۶۰ روز بعد از انجام تیمارها، شبیه­سازی باران با شدت ۵۰ میلی­متر در ساعت به­مدت ۱۵ دقیقه از ارتفاع سه متری روی قطعه­نمونه­ها اجرا و رواناب خارج شده از قطعه­نمونه­ها در هر پنج دقیقه برداشت شد. نرخ رواناب بر حسب درصد، غلظت رسوب یا گل­آلودگی بر حسب گرم در لیتر و نرخ هدر­رفت خاک بر حسب گرم در مترمربع محاسبه شد. بررسی جریان رواناب در بازه زمانی ۱۵ دقیقه­ نشان داد که پیک رواناب در ۵ دقیقه اول شبیه­سازی باران به­وقوع پیوست. همچنین نتایج نشان داد که تیمارهای خرده­چوب با بذر (WM+S) و خاک­پوش خرده­چوب با بذر و پلی­اکریل­آمید (WM+S+P) به­ترتیب نرخ رواناب را ۴/۷۷ و ۷/۷۳ درصد کاهش دادند. کمترین مقدار هدر­رفت خاک نیز با ۸۲/۸۹، ۴۶/۸۷ و ۹۰/۸۳ درصد کاهش به­ترتیب برای تیمار WM+S+P، خاک­پوش خرده­چوب با بذر و ملاس نیشکر (WM+S+M) و خاک­پوش لاشه کاه با پلی­اکریل­آمید و بذر (SM+S+P) به­ثبت رسید. بدین­ترتیب پلی­اکریل­آمید، ملاس و بذر فستوکا به­عنوان مکمل خاک­پوش­ها توانستند عملکرد آن­ها را به­طور قابل­ملاحظه­ای افزایش دهند.

پلی اکریل آمید, رواناب, شبیه ساز باران, غلظت رسوب, ملاس نیشکر