اعظم ایمن فر - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
علی عشقی سردهی - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران
سعید روزبهانی - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد سبزوار، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران

زمینه و هدف: پارسونر (۱۹۰۲ م) یکی از نظریه پردازان اجتماعی است که دیدگاه های او مورد توجه منتقدان اجتماعی در تحیل جامعه شناسانه ادبیات بوده است. او ضمن توجه به مباحث عادی زندگی مردم و ارائه راه هایی برای بهبود اوضاع جامعه، مسائل اجتماعی را تحت چهار بخش: نظام اجتماعی، نظام فرهنگی، نظام شخصیتی و ارگانیسم رفتاری مورد بررسی قرار داده است. روش مطالعه: در این مقاله که به روش کتابخانه ای و با هدف نقد نظام خانواده در اشعار پروین اعتصامی نگاشته شده است، سعی شده که اشعار پروین از منظر انطباق با نظریه پارسونر تحلیل و بررسی شوند. یافته ها: نتایج تحقیق نشان میدهد که اشارات مکرر پروین به خانواده و تاکید بر مقام و نقش مادر، بعنوان درونمایه ای پربسامد در دیوان وی دیده می شود. ساختار خانواده در دیوان وی از نوع هسته ای است که بنابه دلایلی بیشتر به مقام و نقش مادر تاکید شده و نقش پدر بصورت جزئی آمده است. او با بیانی اخلاقی و تعلیمی می کوشد ادراکات خود از خانواده و مخصوصا مادر را به خواننده خویش ارائه کند. نتیجه گیری: جنبه تمثیلیی که پروین به اشعار مربوط به نهاد خانواده داده است، اشاره بسیار کوتاه و محدود به ازدواج و نوع آن، توجه بیاندازه به نقش مادر که حتی پرندگان تمثیلی اشعارش نیز در این نقش ظاهر می گردند و نه در نقش معشوق از ویژگی های مهم و خاص اشعار اوست.

پروین اعتصامی، خانواده، پارسونر، نظام اجتماعی