هاجر علیپور - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
مهدی فاموری - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران
محمدهادی خالق زاده - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد یاسوج، دانشگاه آزاد اسلامی، یاسوج، ایران

زمینه و هدف : جنگنامه، اثر میرزا حسن آتشی شیرازی (سده سیزدهم هجری قمری)، منظومه ای به فارسی، در نبردهای امام علی (ع) و مناقب امامان شیعه و در شمار حماسه های دینی است که نیمی از آن در بحر متقارب و نیم دیگر در قالب قصیده سروده شده است و تاریخ سرودن آن بطور دقیق معلوم نیست. این اثر در زمره آثار ادب عامی و تحت تاثیر اندیشه ها و عواطف توده های مردم سروده شده است و از این منظر، بررسی منابع تاریخی داستانهای آن، در راستای شناخت اندیشه حاکم بر اذهان عموم مردم در سده سیزدهم هجری درخور توجه خواهد بود. روش مطالعه: شیوه کار توصیفی- تحلیلی بوده و با ابزار کتابخانه ای صورت گرفته است. پژوهشگر در این جستار به دنبال پاسخ این سوال است که آتشی داستانهای این جنگنامه را از چه منابعی گرفته است؟ یافته ها: شاعر در سرودن این اثر از منابع تاریخی کهن، آیات و روایات و قصه ها و نیز برخی داستانهایی که در بین عوام، در زمان شاعر رواج داشته، استفاده کرده است. در این میان، وی داستانهایی را نیز ذکر کرده که فاقد ریشه تاریخی هستند و به نظر می رسد ساخته و پرداخته ذهن عوام جامعه و قصه گویان باشد. نتیجه گیری: نویسنده داستان های مشهور تاریخی چون غزوه خیبر، حکایت عمربن عبدود، و مولود حضرت رسول را از منابع مختلف کهن گرفته است و داستانهای ساختگی جنگ با دیو و اژدها را از قصه گویان و عوام اخذ کرده است.

قرن سیزدهم، جنگنامه، منابع تاریخی، داستانهای اعجازآمیز، حسن آتشی شیرازی