منیژه صالح پناه گشتی - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
حیدر حسنلو - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
مهری تلخابی - گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده علوم انسانی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

زمینه و هدف: میزان قابلیت تبدیل یک اثر ادبی بویژه رمان یا داستان کوتاه به روایتی سینمایی، نیازمند بررسی سبک و سیاق نویسنده آن اثر است. لذا اساس هر پژوهش علمی ضرورتا باید در چارچوب نظریه یا تئوری خاصی مورد ارزیابی واقع شود، اما با توجه به موضوع مقاله حاضر که در محدوده ادبیات سینمایی است، الگو یا رویکرد معتبر و قابل اعتنایی یافت نشد؛ لذا نویسندگان این مقاله با بررسی سبک شناسانه، به تحلیل دو اثر داستانی «هما» و «زیبا» نوشته محمد حجازی پرداخته اند تا از منظر فکری و ادبی به این سوال پاسخ دهند که آیا این دو اثر قابلیت تبدیل به فیلمنامه را دارد یا خیر؟ روش مطالعه: این جستار براساس مطالعات کتابخانه ای، با رویکردی توصیفی-تحلیلی انجام درفته است. جامعج آماری این پژوهش دو داستان بلند «هما» و «زیبا» نوشتج محمد حجازی است که در قالب سبک شناسی، در دو بستر فکری و ادبی مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها: محمد حجازی بصورت توامان از مکاتب رئالیسم و رمانتیسم بهره برده است. تشبیهات او در شخصیت پردازی و شرح حالات درونی شخصیت ها از بسامد بالایی برخوردار است. استفاده از واژه های عربی، کوچه بازاری و در مواردی اصطلاحات اشرافی که از خصیصه های مکتب رمانتیسم است، به ساحت زبانی او رنگی متمایز از دیگر نویسنددان داده است. ابعاد جسمانی و روانی شخصیت ها به موازات هم به مخاطبان اثر شناسانده میشود. نتیجه گیری: داستانهای «زیبا» و «هما» از جمله آثار محمد حجازی هستند که با توجه به شیوه شخصیت پردازی و به کارگیری عناصر داستانی مناسب، این قابلیت را دارند که به روایت های نمایشی یا فیلمنامه تبدیل شوند؛ بخصوص اینکه هر دو اثر بر محوریت «زن» و رابطه آنان با اجتماع طرح ریزی شده است که این موضوع یکی از پرطرفدارترین درونمایه های روایتی سینمای ایران و جهان است.

سبک شناسی، روایت سینمایی، محمد حجازی، اقتباس ادبی، داستان های «هما» و «زیبا»